بازگشت به صفحه نخست

 گاه شمار فاجعه: چگونه فلسطينی بی خانه شد؟

شصت سال پيش در 29 نوامبر 1947 مجمع عمومی سازمان ملل با 33 رای موافق، 13 رای مخالف و 10 رای ممتنع طرح تقسيم فلسطين به دو دولت مستقل را تصويب کرد. مردم فلسطين پس از شش دهه مبارزه قهرمانانه هنوز آواره و بی خانه اند. گاه شمار زير مهمترين رويدادهای سالهای 1947 و 1948، که به تقسيم فلسطين و اولين جنگ اعراب و اسرائيل انجاميد، را در بر می گيرد و نشان می دهد که مساله فلسطين قديمی تر از سياست های دولت بوش و يا پيدايش حماس در جامعه فلسطين است.

سال 1947

ژانويه: کنفرانس «ميز گرد لندن» آغاز بکار کرد.

 فوريه: ارنست بوين، وزير امور خارجه انگليس طرحی را که براساس نقشه فدرال موريسون-گرادی تهيه شده بود به کنفرانس لندن و به آژانس يهود ارائه کرد. هيأت های نمايندگی عرب و آژانس يهود آن پيشنهاد را رد کردند. بوين اعلام کرد که بريتانيا مسأله فلسطين را به سازمان ملل خواهد برد.

مارس: جامعه عرب بريتانيا و ايالات متحده را بعنوان مسئول اوضاع وخيم فلسطين محکوم کرد.

آوريل: نشست ويژه مجمع عمومی سارمان ملل پيرامون مسأله فلسطين، «کميته ويژه سازمان ملل برای فلسطين» (آنسکوپ) مشتکل از يازده نفر را تعيين کرد.

 ژوئن: گروه تروريستی اشترن مسئوليت ارسال بمب های نامه ای به نشانی مقامات ارشد دولت انگليس در لندن را به عهده گرفت.

 اوت: حمله تروريستی هاگانا به خانه يک کشاورز فلسطينی توليد کننده پرتقال در نزديکی تل آويو موجب کشته شدن 12 نفر منجمله مادر و 6 کودک او شد.

 8 سپتامبر: گزاش آنسکوپ منتشر شد. اکثريت اعضاء کميته تقسيم فلسطين و اقليت راه حل فدرال را توصيه کرد.

16 تا 19 سپتامبر: جامعه عرب توصيه آنسکوپ برای تقسيم فلسطين را محکوم کرد و «کميته فنی نظامی» را برای نظارت بر احتياجات دفاعی فلسطين تشکيل داد.

26 سپتامبر: آرتور کريچ جونز، وزير مستعمرات انگليس تصميم بريتانيا برای خاتمه دادن به قيموميت بر فلسطين را اعلام کرد.

29 سپتامبر: «کميسيون عالی عرب برای فلسطين» تقسيم فلسطين را رد کرد.

 2 اکتبر: آژانس يهود پذيرش تقسيم را اعلام کرد.

11 اکتبر: ايالات متحده بر تقسيم صحه گذاشت.

29 اکتبر: بريتانيا اعلام کرد اگر توافقی حاصل نشود در عرض شش ماه فلسطين را ترک خواهد کرد.

27 نوامبر: سرپزست «کميته فنی نظامی» نسبت به غيرممکن بودن مقابله نيروهای نامنظم با نيروهای صهيونيست هشدار داد؛ خواهان اقدام فوری اعراب در سازماندهی نيروهای نظامی و آموزش فلسطينی ها در دفاع از خود شد.

29 نوامبر: مجمع عمومی سازمان ملل با 33 رای موافق، 13 رای مخالف و 10 رای ممتنع طرح آنسکوپ برای تقسيم فلسطين را با اندکی تغيير تصويب کرد. نمايندگان کشورهای عرب به اعتراض مجمع عمومی را ترک کردند.

30 نوامبر: گروه تروريستی هاگانا از تمام يهوديان ساکن فلسطين که بين 17 و 25 سال سن داشتند خواست برای خدمت نظام ثبت نام کنند.

دسامبر: هاگانا «طرح جيمل» را در جهت ايجاد بی ثباتی در ميان جمعيت فلسطين و اشغال مواضع استراتژيک در کشور به اجرا گذاشت. جامعه عرب «ارتش آزاديبخش عرب» را تشکيل داد، اين ارتش متشکل از نيروهای نامنظم داوطلبان عرب بود که تحت رهبری چريکی فوزی القاوقجی برای کمک به فلسطينی ها تشکيل شد.

2 دسامبر: فلسطينی ها در اعتراض به قطعنامه سازمان ملل برای تقسيم فلسطين دست به يک اعتصاب سه روزه زدند. درگيری ها گروهی منجر به کشته شدن 8 يهودی و 6 فلسطينی شد.

5 دسامبر: وزارت امور خارجه ايالات متحده تحريم ارسال اسلحه و مهمات به فلسطين و کشورهای عربی را اعلام کرد.

8 دسامبر: بريتانيا به سازمان ملل توصيه کرد که قيموميت بر فلسطين در روز 15 ماه مه 1946 خاتمه يابد و دو هفته بعد از آن استقلال دولت های يهودی و فلسطينی اعلام شود.

8 تا 17 دسامبر: جامعه عرب تقسيم فلسطين را غيرقانونی اعلام کرد و متعهد شد 10 هزار تفنگ، 3 هزار داوطلب (شامل 500 فلسطينی) و يک ميليون پاند برای مقابله با آن اختصاص دهد.

 15 دسامبر: بريتانيا امور پليسی و امنيتی در تل آويو و پتاتيکوا را به يهوديان و در يافا را به فلسطينی ها واگذار کرد.

17 دسامبر: مديرعامل آژانس يهود گزارش داد که از يهوديان آمريکا خواسته شده است 250 ميليون دلار به جامعه يهوديان فلسطين کمک کنند.

 19 دسامبر: گروه تروريستی هاگانا به روستای خيساس در منطقه صافد حمله کرد و 10 فلسطينی را کشت.

20 دسامبر: هاگانا به روستای غزازا در منطقه رام الله حمله کرد.

دسامبر 1947 تا ژانويه 1948: کميسيون عالی عرب برای دفاع از شهرها و روستاهای فلسطينی 275 کميته محلی تشکيل داد.

 سال 1948

ژانويه: دولت انگليس 20 هواپيمای آستِر به مقامات يهودی در فلسطين فروخت. عبدالقادر الحسينی، رهبر چريکی فلسطينی بعد از 10 سال تبعيد برای سازماندهی مقاومت در برابر تقسيم، مخفيانه به فلسطين بازگشت.

 8 ژانويه: اولين گروه از داوطلبان ارتش رهايی بخش عرب وارد فلسطين شد.

16 ژانويه: گزارش دولت انگليس به سازمان ملل تخمين زد که از 30 نوامبر 1947 تا 10 ژانويه 1948 حدود 1974 نفر در فلسطين کشته يا زحمی شدند.

20 ژانويه: دولت بريتانيا اعلام کرد که مناطق يهودی يا فلسطينی را بتدريج به گروهی که در هر محل اکثريت دارد واگذار خواهد کرد.

 21 و 28 ژانويه: گروه های دوم و سوم ارتش آزاديبخش عرب، متشکل از 360 و 400 داوطلب نامنظم وارد فلسطين شد.

ژانويه تا مارس: رهبران «فدراسيون ملی يهود» اخراج فلسطينی ها از روستاهای منطقه حيفا را توصيه کردند.

 فوريه: دفاتر گروه تروريستی هاگانا در ايالات متحده تحت نام «زمين و کار» اقدام به ثبت نام پرسنل نظامی حرفه ای برای اعزام به فلسطين نمود.

14 فوريه: بن گوريون به فرمانده هاگانا در بيت المقدس فرمان داد کل شهر و مناطق اطراف آن را تصرف نمايد.

18 فوريه: هاگانا تمام زنان و مردان بين 25 تا 35 سال را به خدمت نظامی فراخواند.

 20 فوريه: کشتی استقلال با 280 داوطلب تحت فرمان هاگانا وارد تل آويو شد و سياست مهاجرت غيرقانونی پرسنل نظامی به فلسطين  رسماً به اجرا گذاشته شد.

24 فوريه: هيأت نماينگی ايالات متحده در سازمان ملل گفت نقش شورای امنيت در فلسطين بايد حفظ صلح باشد نه اعمال و اجرای تقسيم. هيأت نمايندگی سوريه پيشنهاد کرد کميته ای برای بررسی امکان توافق بين آژانس يهود و کميته عالی عرب تشکيل شود.

27 فوريه: آژانس يهود اعلام کرد که حتا بدون پشتيبانی نيروهای بين المللی دولت تشکيل خواهد داد.

مارس: توفيق عبدالهدا، نخست وزير ماورای اردن مخفيانه با بوين وزير امور خارجه انگليس ملاقات کرد. آنها توافق کردند که نيروهای ماورا اردن در پايان قيموميت وارد فلسطين شوند ولی خود را به مناطق دولت عرب که در طرح تقسيم مشخص شده بود محدود نمايند.

2 مارس: هيأت نمايندگی ايالات متحده به شورای امنيت سازمان ملل گفت که خواهان تقسيم فلسطين تنها از «طرق مسالمت آميز» است.

5 تا 7 مارس:  القواقجی وارد فلسطين شد و فرماندهی واحدهای ارتش آزاديبخش عرب در بخش مرکزی فلسطين را به عهده گرفت.

6 مارس: هاگانا اعلام بسيج عمومی کرد.

10 مارس: مجلس عوام انگليس رای به پايان قيموميت در 15 ماه مه داد.

19 تا 20 مارس: هيأت نمايندگی ايالات متحده از شورای امنيت سازمان ملل خواست اجرای طرح تقسيم را تعليق نموده و در صورت موافقت يهوديان نشست ويژه مجمع عمومی برای کار بر روی قيموميت و آتش بس را آغاز کند. آژانس يهود موضوع قيموميت را رد کرد.

19 مارس: بن گوريون اعلام کرد که تشکيل دولت يهود به تصميم سازمان ملل پيرامون تقسيم فلسطين وابسته نبوده بلکه به آمادگی نظامی يهوديان بستگی دارد.

25 مارس: پرزيدنت ترومن محرمانه حيم وايزمن را در کاخ سفيد پذيرفت و حمايت دولت خود از اعلام تشکيل دولت يهودی در روز 15 ماه مه را به او اطلاع داد.

 30 مارس تا 15 مه: دومين عمليات «پاکسازی» مناطق ساحلی از طرف واحد الکساندرونی و ديگر واحدهای گروه هاگانا اجرا شد. قبل از خروج نيروهای انگليسی، حملات تروريستی و عمليات «پاکسازی» موجب خروج تقريباً تمام جوامع فلسطينی از مناطق ساحلی- از حيفا تا جافا- شد.

2 آوريل: هاگانا روستای فلسطينی کاستل واقع در غرب بيت المقدس را به تصرف در آورد و تمام اهالی آن را اخراج کرد.

5 آوريل: رهبران فلسطينی و صهيونيست پيشنهاد ايالات متحده به شورای امنيت برای موافقتنامه قيموميت موقت را رد کردند. هاگانا عمليات ناچشون (فاز اول طرح دالت) را به اجرا گذاشت؛ لشگر جيواتی هاگانا و ديگر واحد ها روستاهای مسير تل آويو- بيت المقدس را از دست ميليشای محلی فلسطينی خارج کردند.

8 آوريل: هاگانا عمليات تهاجمی عليه شهر فلسطينی «طبریه » تايبرياس را آغاز کرد.

 9 آوريل: عبدالقادر الحسينی فرمانده برجسته ميليشای فلسطينی در منطقه بيت المقدس در جريان رهبری يک ضد حمله برای تصرف روستای کاستل کشته شد. باندهای تروريستی ايرگون و اشترن بيش از 200 سکنه روستای ديرياسين در حومه بيت المقدس و در فاصله 5 کيلومتری روستای کاستل را قتل عام کردند.

12 آوريل: شورای سراسری صهيونيستی تصميم گرفت در روز 16 ماه مه دولت مستقل يهود را در فلسطين تاسيس کند.

13 تا 20 آوريل: عمليات هارتل در چارچوب طرح دالت در پايان عمليان ناچشون به اجرا گذاشته شد. روستاهای مسير بيت القمدس مودر حمله واقع شده و ويران شدند. تمام عمليات هاگانا تا 15 مه در چارچوب طرح دالت صورت گرفت.

16 آوريل: انگليسی ها شهر صافد را تخليه کردند.

 17 آوريل: قطعنامه های شورای امنيت خواهان اعلام آتش بس نظامی و سياسی شد. هاگانا عمليات تهاجمی عليه شهر صافد را آغاز کرد.

20 آوريل: ايالات متحده طرح قيموميت فلسطين را به سازمان ملل تسليم کرد.

21 آوريل: انگليسی ها بطور ناگهانی مناطق مسکونی حيفا را تخليه کردند.

22 آوريل: هاگانا عمليات ميسپارايم را برای حمله به حيفا و تصرف آن آغاز کرد. مقاومت ميليشای محلی فلسطينی در حيفا فرو ريخت. جمعيت فلسطينی حيفا زير بمباران و حمله زمينی شهر را ترک کردند.

25 تا 31 آوريل: عمليات چامنز برای تصرف جافا شروع شد. هاگانا حملات عليه روستاهای تل ريش، يازور و سلامه را آغاز کرد.

 26 آوريل: هاگانا در جريان عمليات يوُسی برای تصرف کل بيت المقدس به منطقه مسکونی فلسطينی شيخ جراح در شرق بيت المقدس حمله کرد، شهر را از سمت شمال در محاصره گرفت، اما مجبور شد آن را به انگليسی ها تحويل دهد. تلاش هاگانا برای قطع بيت المقدس از اريحا شکست خورد.

 27 آوريل: هاگانا هماهنگی عملياتی با ايرگون را اعلام کرد.

28 تا 30 آوريل: ارتش آزاديبخش عرب تحت رهبری ميشل عيسی موفق شد برای درهم شکستن محاصره هاگانا تا جافا پيش برود.

 30 آوريل: تمام مناطق فلسطينی در غرب بيت المقدس به تصرف هاگانا درآمدند و سکنه آنها اخراج شدند.

 1 مه: لبنان و سوريه تصميم گرفتند در پايان قيموميت در روز 15 مه، به فلسطين سرباز بفرستند.

 2 مه: عراق به شهر مفراق واقع در ماورا اردن نيرو فرستاد تا بعد از 15 مه به فلسطين گسيل شوند. سه هواپيمای حامل تسيلحات برای هاگانا از فرانسه رسيد.

3 مه: بين 175 هزار تا 200 هزار آوراه فلسطينی از مناطقی که به تصرف صهيونيست ها درآمده بود گريختند. ساکنين شهرک يهودی نشين گوش اتزيون واقع در جنوب بيت المقدس در جاده ای که به شهر منتهی می شد به ترافيک حمله کردند.

4 مه: واحد ماورا اردن لژيون عرب، که تحت فرماندهی انگليسی در فلسططن فعاليت می کرد، به تلافی گوش اتزيون را به گلوله بست. انگليسی ها اعلام کردند يک رژيم قيموميت موقت برای فلسطين را تحت بررسی دارند.

5 مه: ارتش آزاديبخش عرب تحت فرمادهی ميشل عيسی از جافا عقب نشست، و مقاومت شهر پايان يافت.

10 مه: هاگانا وارد جافا شد.

11 و 12 مه: گروه تروريستی هاگانا شهر صافد و روستاهای اطراف آن را تصرف کرد.

 12 مه: در تمام کشورهای عرب وضعيت فوق العاده اعلام شد و از ورود مردان فلسطينی سالم به آن کشورها جلوگيری شد. پارلمان مصر تصميم گرفت در پايان قيموميت نيرو به فلسطين بفرستد.

13 مه: جافا رسماً به هاگانا تسليم شد.

14 مه: در ساعت 4 بعد از ظهر در تل آويو تاسيس حکومت اسرائيل اعلام شد. هاگانا برای تصرف بخش قديمی بيت المقدس، عمليات شفيفون را آغاز کرد.

15 مه: قيموميت بريتانيا بر فلسطين پايان يافت. اعلام حکومت اسرائيل رسميت يافت. پرزيدنت ترومن حکومت اسرائيل را برسميت شناخت. اولين واحدهای نظامی مصر از مرز گذشته، وارد فلسطين شده و به شهرک های يهودی نشين کفار داروم و نيريم  حمله کردند. سه لشگر لژيون ماورا اردن عرب از رودخانه اردن عبور کرده و وارد فلسطين شدند. نيروهای لبنانی روستاهای لبنانی ملکيه و قداس را که قبلاً به تصرف هاگانا درآمده بود، پس گرفتند.

تارنگاشت عدالت