|
 بيش
از ۵۰
درصد كارگران ميدان مركزي ميوه و ترهبار بيمه نيستند
سرمايه-فريده غائب: بيش از 50 درصد شاغلان و كارگران ميدان مركزي ميوه
و ترهبار تحت پوشش بيمه‌هاي تامين اجتماعي نيستند.
اين يافتهء تحقيق عبدالرضا مسلمي در سال 84 است. وي با بررسي ويژگي‌هاي
شغلي كارگران ميدان ميوه و ترهبار مركزي تهران در نهايت تصويري نه
چندان دلچسب از وضعيت آن‌ها ارايه داده است.
اين درحالي است كه شاهرخ آيگاني، مديركل دفتر امور فرهنگي و اجتماعي
كارفرمايان سازمان تامين اجتماعي از حل مشكلات كارگري و كارفرمايي اين
منطقه در آينده‌اي نزديك خبر مي‌دهد و اميدوار است با بالا بردن حس
مشاركت و اعتماد كارفرمايان ميدان، ارتقاي آگاهي كارگران و با همكاري
بازرسان اين سازمان مشكلات ميدان ميوه و ترهبار جادهء بهشت‌زهرا را حل
كند.
بازرسان سازمان تامين اجتماعي براي شناسايي كارگران ميدان مركزي ميوه و
ترهبار هراسانند. اين را يكي از كارشناسان سازمان تامين اجتماعي
مي‌گويد و معتقد است: «مشكلات خاص منطقه ازجمله وجود كارفرمايان سنتي،
كارگران فصلي و مسير بد اين ميدان بيشتر بازرسان را به هراس مي‌اندازد.»
كارگران ميدان مركزي ميوه و ترهبار از اقصي نقاط كشور و با تركيب سني
جوان در ميدان مشغول كارند. اين ميدان با مساحت 270 هكتار در جنوب
تهران و در جادهء بهشت‌زهرا واقع شده و چيزي حدود 80 هزار نفر هر روزه
در سطح ميدان تردد ميكنند.
مسلمي با پرسش از 400 نفر از شاغلان اين ميدان دريافته است كه بيش از
54 درصد كارگران اين منطقه بيمه نيستند و به دنبال اين سؤال رفته كه چرا
كارگران اين‌جا بيمه نيستند؟
كارگران اين ميدان در اين تحقيق به اين‌كه كارفرماها با آن‌ها همكاري
نمي‌كنند، تاكيد دارند. از سوي ديگر يادآوري ميكنند كه شغل آزاد نبايد
بيمه شود، ميدان كار هميشگي نيست و...
و
اين، حكايت از نداشتن آگاهي نسبت به حقوقي است كه جزو حقوق اوليهء هر
شهروندي محسوب مي‌شود.
به
عقيدهء مطلبي، رييس اتحاديه بار فروشان تهران، روابط كارگري و
كارفرمايي در اين‌جا نامشخص است. او در اين باره مي‌گويد: «حقوق
كارگران به صورت توافقي از طرف كارفرمايان پرداخت مي‌شود و عدم تعريف
خدمات اجتماعي و برقراري بيمهء تامين اجتماعي براي همهء شاغلان ميدان
نيز به بي‌ثباتي اشتغال نيروي كار برمي‌گردد تا به حجره‌دار.»
او
ادامه مي‌دهد: «بيشتر كارگران ميدان به صورت غيرثابت در سطح غرفه‌ها
كار ميكنند و در برخي فصول به زادگاه خود بازمي‌گردند. اين موضوع براي
تامين اجتماعي جا نيفتاده و به محض ارسال يك فهرست موضوع بدهكار شدن
كارفرما مطرح مي‌شود و يا اين كه در تمام ماه‌ها اين ليست ثابت فرض و
كارگران ترك كرده، حذف نمي‌شوند.»
مطلبي دليل پرسش اصلي محقق را عاجز بودن كارگران از پرداخت بيمه ذكر
مي‌كند.
جعفري، مدير ميدان نيز در اين تحقيق نظري مشابه دارد و نيز مي‌گويد:
«در حال حاضر ليست بيمه هر ماهه توسط عدهء زيادي از غرفه‌داران ارايه
مي‌شود اما عمدتائ صوري است. يعني اقوام غرفه‌داران بيمه مي‌شوند.» هر
چند صوري بودن فهرست بيمه‌اي كه كارفرمايان ارسال ميكنند، توسط يكي
از كارشناسان سازمان تامين اجتماعي تاييد مي‌شود، اما او با اين جمله
كه نحوهء‌برخورد كارشناسان بيمه و تامين اجتماعي با كارفرمايان در گذشته
مهم‌ترين دليل عدم پرداخت حق بيمه به كارگر است، كاملائ مخالف است و
مي‌گويد: «نگاه منفي كارفرمايان همواره بازرسان ما را دچار مشكل كرده
است.»
عبدالرضا مسلمي نيز در تحقيق خود تاكيد مي‌كند كه عدم استقرار و تعميم
نظام تامين اجتماعي در سطح ميدان به ماهيت فعاليت غرفه‌ها و سابقه
فعاليت اين صنف باز مي‌گردد.
همچنين بخشي نيز به مسايل فرهنگي و اجتماعي مرتبط است. يعني در نظام
كاري استاد شاگردي و مغازه‌اي اين مساله جا نيفتاده كه كارگر بايد
داراي حقوقي باشد. غرفه‌داران از تعريف رابطهء درازمدت با كارگران
مي‌ترسند. آن‌ها فكر ميكنند در صورت بيمه، كارگر مي‌تواند از آن به
صورت حربه استفاده و آن‌ها را دچار مشكل كنند.
توكلي، رييس انجمن صنفي كارگران ميدان بزرگ ميوه و ترهبار به تشريح
وضعيت كارگران در ميدان مي‌پردازد. حدود هزار غرفه در ميدان مركزي فعال
است كه به طور متوسط چهار تا پنج هزار نيروي كار ثابت در آن فعاليت
دارند. در فصل تابستان نيز به دليل تراكم كار ميدان حدود هزار نفر
نيروي كار موقت وارد ميدان مي‌شوند. غرفه‌داران به بهانهء غيرثابت بودن
كارگران از پرداخت حق بيمه فرار ميكنند.
متوسط حقوق كارگران ميدان 150 هزار تومان در ماه است كه در قبال كار
شبانه روزي در كارگاه بسيار پايين است. به گفتهء توكلي كارگران اين
ميدان به طور متوسط بيش از 12 ساعت در غرفه‌ها كار ميكنند. آن‌ها شب
را نيز در غرفه مانده و از غرفه‌ها نگهباني ميكنند و در نيمه‌هاي شب
كه كاميون‌هاي ميوه و ترهبار مي‌رسند، آن‌ها را تخليه ميكنند. از
ساعت سه صبح نيز خريد و فروش شروع مي‌شود تا دو بعد از ظهر.
وي
مبهم بودن وضعيت بيمه‌اي اين كارگران را به نبود نظارت در بازار نسبت
مي‌دهد.
غرفه‌داران نيز اعتقاد دارند كه بخش عمده‌اي از نيروي كار ثابت ميدان
را فرزندان و يا اقوام‌شان تشكيل مي‌دهند و كارگران ثابت آن‌ها نيز
ليست بيمه دارند.
آن‌ها دربارهء سوابق بيمهء كارگران مي‌گويند: «تامين اجتماعي و
كارشناسان و بازرسان بيمه در سال‌هاي گذشته به ما بسيار جفا كرده و با
بازرسي غلط عليه ما پرونده‌سازي كرده‌اند. آن‌ها شبانه وارد حجره‌ها
شده و هر كسي را كه در آن‌جا بود ثبت نام كرده‌اند. اين‌ها مسايلي است
كه تامين اجتماعي بايد حل و فصل كند.»
كارشناسان تامين اجتماعي نيز از دشواري‌هاي اين منطقه براي شناسايي
كارگران گلايه‌مندند. يكي از كارشناسان اين سازمان معتقد است تامين
اجتماعي كمبود نيروي بازرس براي شناسايي منطقهء وسيع ميدان ترهبار
مركز دارد و مي‌گويد: «بازرسان تامين اجتماعي تابع فهرست و شناسايي
كارگران ميدان نيستند، بلكه تابع حرف‌هاي كارفرماها هستند. هر چه
كارفرمايان دربارهء تعداد كارگرانشان بگويند حجت است.»
وي
از سنتي بودن كارفرماها به عنوان يكي از مهم‌ترين مشكلات بازرسان تامين
اجتماعي ياد مي‌كند.
شاهرخ آيگاني، مديركل دفتر امور فرهنگي و اجتماعي كارفرمايان سازمان
تامين اجتماعي نيز اين مساله را تاييد مي‌كند و ادامه مي‌دهد: «يكي از
مهم‌ترين مسايل اين منطقه مربوط به نبودن حس مشاركت و نيز اعتماد ميان
كارفرمايان و سازمان تامين اجتماعي است و تا زماني كه اين فضا برطرف
نشود، مشكلات بيمه‌اي نيز حل نخواهد شد.»
ارتقاي فرهنگي كارفرمايان يكي از كارهاي دفتر امور فرهنگي و اجتماعي
كارفرمايان است. به گفتهء آيگاني اين دفتر با مسافرت به شهرستان‌ها و
گفت‌وگو با كارفرمايان و تشكل‌هاي صنفي مربوطه در ايجاد حس اعتماد در
تلاش است.
گفت‌وگو با كارفرمايان ميدان مركزي ميوه و ترهبار به مديركل فرهنگي و
اجتماعي بيمه شدگان سازمان تامين اجتماعي محول شده تا با بررسي‌هاي
لازم مشكلات اين منطقه را حل كنند.
دو
سال است كه اين دفتر همهء مسووليت بيمه‌اي كارگران و كارفرمايان و حل
مشكلات ميدان را بر عهده گرفته است و آيگاني نيز بيان مي‌كند كه به
زودي نتايج تحقيقات دو ساله در اين ميدان اعلام مي‌شود. |
