|
فقط
۲۰
هزار نفر در مرزها آموزش مواجهه با
16 میلیون
مين ديده‌اند
سرمايه-
نرگس جودكي- در حالي كه وسعتي حدود 2/4 ميليون هكتار از پنج استان
مرزي با تراكم فراوان به
16
ميليون مين آلوده است، تنها 20 هزار نفر از مردم در معرض خطر از آموزش
چهره‌به چهره آشنايي با خطرات رويارويي با مين
)Mine/ERW(
بهره‌مند شده‌اند.
عليرضا قدياني، مدير عمليات اجرايي امداد و نجات دربارهء هزينه‌هاي
ناشي از كشته و زخمي شدن قربانيان مي‌گويد: «اگر محاسبه كنيم كه 800 تا
1000 دلار هزينه يك پاي مصنوعي باشد و هر پا در فاصله هر شش ماه تعويض
شود، مي‌توان گفت، 20 تا 100 هزار دلار هزينهء پاي هر كودك در طول عمر
اوست.»وي مي‌افزايد: «صرف‌نظر از تاثيرات روحي - رواني و اجتماعي -
اقتصادي اين حوادث براي هر فرد، اگر نان‌آور و والدين دچار ضايعه شوند،
يك خانواده با مشكل روبه‌رو خواهد بود.»
قدياني به ورود 700 هزار نفر در قالب كاروان راهيان نور در سال جاري به
مناطق مرزي اشاره مي‌كند و مي‌افزايد: «يكي از سه گروه هدف در برنامه‌هاي
آموزشي، زائران هستند كه به اين مناطق مي‌روندو هلال‌احمر با كمك
كميته صليب‌سرخ اقدام به آموزش اين گروه كرده است.
وي
مي‌افزايد: «ساكنان در محل، گروه هدف ديگر هستند كه در ميان آنان
كودكان به خاطر حس كنجكاوي بيشتر احتمال آسيب ديدن دارند. پيشنهاد مي‌كنيم
يك طرح جامع براي آموزش مدارس تدارك ديده شود چرا كه نسل جديد جنگ را
نديده‌اند و از خطرات مين و مواد منفجرهء باقي مانده از جنگ اطلاعي
ندارند.»
به
گفتهء هماهنگ‌كنندهء مقيم سازمان ملل متحد خوشبختانه بيش از پنج هزار
نفر از پناهندگان عراقي و 65 هزار نفر از اتباع افغاني در اين دوره‌هاي
آموزشي شركت كرده و از آموزش‌هاي لازم برخوردار شده‌اند. اما طبق آمار
كنوت اوستبي تقريبائ روزي دو نفر و سالانه حدود 800 نفر در مناطق آلوده
به مين در استان‌هاي آذربايجان غربي، كرمانشاه، ايلام، كردستان و
خوزستان زخمي شده‌و يا جان خود را از دست مي‌دهند و يك پنجم اين
قربانيان كودكان هستند.پاكسازي زمين‌هاي آلوده به مين كشور از دو سال پيش
يعني 14 سال پس از پايان جنگ به وزارت دفاع سپرده شده است. در طول 17
سال بعد از جنگ تحميلي تلاش‌هاي بسياري براي پاكسازي مناطق جنگي از مين
صورت گرفته و افراد زيادي در اين راه به شهادت رسيده‌اند، ولي ايران
همچنان در ميان 75 كشور آلودهء جهان مقام دوم را دارد.
به
گفتهء كارشناسان، سرعت كاشت مين 25 برابر از سرعت خنثي‌سازي آن بيشتر
است. ارزيابي‌هاي به عمل آمده نشان مي‌دهد براي خنثي‌سازي 16 ميليون
مين و مواد منفجرهء باقي مانده از جنگ، 300 ميليارد دلار هزينه لازم
است، در حال حاضر بودجه‌اي معادل سالانه يك ميليارد دلار براي پاكسازي
مناطق آلوده در نظر گرفته شده است كه اين ميزان بودجه زمان زيادي بيش
از 20 سال مي‌طلبد تا پاكسازي كامل مناطق آلوده را انجام‌پذير كند.
كارشناسان معتقدند كه توليد هر مين چهار دلار هزينه داشته و براي
پاكسازي آن به 300 تا يك هزار دلار نياز است. با توجه به گستردگي مناطق
آلوده در سطح پنج استان غرب و جنوب و پراكندگي جمعيت در اين محدوده
(ديواندره از مناطقي است كه نياز به توجه خاص دارد)، كشاورزان ساكن،
عشاير كوچ‌رو و كودكان (به خاطر حس كنجكاوي) بيشتر در معرض خطر هستند.
بخشي از ساكنان مناطق غربي كشور بدون آگاهي يا بي‌توجه به خطرات انفجار
مين يا ديگر مواد منفجرهء جنگ، براي نياز اقتصادي اقدام به جمع‌آوري و
تفكيك فلزات سلاح‌هاي مناطق آلوده مي‌كنند.دكتر قدياني با اشاره به
بروز رفتارهاي خطرناك عمدي از جانب اين قشر مي‌گويد: «گاه برخي از مردم
با اين اعتقاد كه سرنوشت انسان در دست خداست، احتياط را از دست داده و
با سهل‌انگاري دچار حادثه مي‌شوند اين نكات را بايد به شكل جدي در قالب
آموزش چهره به چهره به مردم آموزش داد.»
هلال احمر يكي از ارگان‌هايي است كه در اين رابطه كتاب آموزشي براي
تدريس مربيان تدوين كرده است و با همكاري صليب‌سرخ 200 نفر مربي داوطلب
را آموزش داده است و از طريق چاپ و توزيع بروشور به زبان‌هاي دري، پشتو،
فارسي و عربي اطلاع‌رساني مي‌كند. ولي اين تعداد جوابگوي افرادي نيست
كه هر آن در معرض خطر هستند.نيما دادبين كارمند صليب سرخ جهاني كه سال
جاري در كارگاه يك روزه‌اي كه به منظور آشنايي خبرنگاران خبرگزاري
جمهوري اسلامي با خطرات مين پنجشنبهء گذشته برگزار شد، گفت: «آموزش
مقابله با خطرات مين و مواد منفجرهء باقي مانده از جنگ براي مردم ساكن
در مناطق آلوده اهميت بسياري دارد، اين آموزش‌ها بايد همگاني باشد و در
سطح وسيع‌تري انجام بگيرد.»
دكتر قدياني نيز هدف از اين آموزش‌ها را تغيير رفتار شنوندگان عنوان
مي‌كند و مي‌گويد: «منظور از اين دوره، آموزش شيوه‌هاي خنثي‌سازي مين
نيست بلكه ما به مخاطبان مي‌گوييم، نزديك نشويد، جلو نرويد، دست نزنيد
و دور بمانيد تا زنده بمانيد.
مساله‌اي كه در رابطه با مين نسبت به ساير ابزار و مهمات جنگي وجود
دارد، نحوهء به‌كارگيري آن است. براي به‌كارگيري اكثر مين‌ها آن‌ها را
در زيرخاك پنهان مي‌كنند كه تنها به وسيلهء قرباني خود منفجر شود. پس
از پايان هر جنگ تجهيزات و مهمات مورد استفادهء طرفين درگير در جنگ،
قابل روءيت و قابل جابه‌جايي است، ولي در مورد مين اين كار به سادگي
امكان‌پذير نيست.»
پنج جزء يا ركن براي مين‌زدايي در سطح بين‌المللي مشخص و پذيرفته شده
است: 1- برداشت و انهدام مين و نشانه‌گذاري، حصاركشي مناطق آلوده 2-آموزش
خطرات مين (هشدار خطرات مين) به منظور آگاه كردن مردم نسبت به خطراتي
است كه با آن مواجهند، شناخت آن‌ها از مين و آشنايي با راه‌هاي دوري از
خطر 3- ارايهء خدمات درماني و توانبخشي به آسيب‌ديدگان 4- منع به‌كارگيري
مين با هدف جهاني عاري از خطر مين و ترغيب كشورها براي مشاركت در پذيرش
كنوانسيون‌ها و معاهدات بين‌المللي مربوطه به منظور توقف توليد، تجارت،
صادرات و واردات استفاده از مين‌ها 5- كمك به كشورها براي انهدام مين‌هاي
ذخيره‌شده‌شان به گونه‌اي كه در توافقات بين‌المللي مطرح شده است. مين‌زدايي
بشردوستانه شامل تلاش براي حمايت از ساكنان مناطق خطر خيز و آموزش آگاهي
از خطرات مين، كمك به قربانيان و آسيب‌ديدگان به منظور رسيدن به
خودكفايي، قانون‌مندي در بهره‌برداري از مين و انهدام مهمات ذخيره‌هاي
مهماتي جمع‌آوري شده است.
ايران از جمله كشورهايي است كه قطعنامهء اتاوا را امضا كرده و به شروط
آن توجه دارد. يكي از اين شروط اجراي همزمان برنامهء آموزش خطرات مين
است. مركز مين‌زدايي وزارت دفاع، كميتهء‌صليب سرخ و هلال احمر با ياري
ساير ارگان‌ها چون ستاد حوادث غيرمترقبه مي‌توانند با تدوين طرح جامع
در كوتاه زمان به نيازمندان، آموزش‌هاي خدماتي برساند و همزمان با
تسريع در پاكسازي مناطق آلوده ساكنين اين مناطق را آموزش دهد.
|
