|
رویدادهای جنبش کارگران و مزد گیران در
اردیبهشت 84
زینت میرهاشمی
با گذشت 100 سال از
تاریخ فعالیت سندیکایی در جنبش کارگری ایران، بار دیگر تشکیل سندیکاها و اتحادیه های کارگری
بر تارک فعالیتها و اعتراضهای جنبش کارگران و مزد گیران قرار می گیرد. اولین اتحادیه های
کارگران چاپ در ایران در سال 1284 تاسیس شد.
حکومت استبدادی جمهوری اسلامی با تغییر قانون کار، سندیکاها را از این قانون حذف و شوراهای
اسلامی را جایگزین آن نمود. بر اساس قانون کار جمهوری اسلامی، «کارگران یک واحد می توانند
جهت دفاع از منافع مشروع و حفظ حقوق قانونی خود، یکی از سه موارد شورای اسلامی کار، انجمن
صنفی و یا نمایندگان کارگران را داشته و هیچ یک از نهادهای سه گانه نمی توانند به طور
همزمان در یک واحد تولیدی فعالیت داشته باشند.»
11 اردیبهشت 84 مصادف با صدمین سالگرد فعالیت سندیکایی در جنبش کارگری ایران است. کارگران
ایران در روز کارگر صدمین سال آن را گرامی داشتند.
در اردیبهشت ماه همزمان با روز کارگر، رویدادهای مهمی در جنبش کارگران و مزد گیران در ایران
اتفاق افتاد. این رویدادها از جنبه کیفیت و سازمان یابی جایگاه ویژه ای در این جنبش خواهد
داشت.
با تصویب تعیین حداقل دستمزد در سطح بسیار ناچیزی در شورای عالی کار، زمزمه های اعتراضهای
کارگری شکل گسترده ای یافت. کارگران و مزد گیران روز اول ماه مه (11 اردیبهشت) این روز را
فرصتی برای اعتراض به این دستمزد، و بیان مطالبات شان تبدیل کردند.
به کارگران اجازه برگزاری تظاهرات در فضای باز و در مرکز شهر داده نشد. خانه دولتی کارگر با
استفاده از فرصت و نزدیک بودن به انتخابات نمایشی رئیس جمهوری، با قصد تبدیل میتینگ روز
کارگر به میتینگ تبلیغاتی کاندیدا توری رفسنجانی و حمایت از محجوب، روز کارگر را در سالن
سرپوشیده 12 هزار نفری آزادی برگزار کرد. بند آخر قطعنامه خانه کارگر حمایت از هاشمی
رفسنجانی برای ریاست جمهوری بود. این نهاد زرد کارگری، از برگزاری این میتینگ دو هدف داشت.
یک استفاده به نفع رفسنجانی و دوم حبس کارگران در سالنی سرپوشیده که صدای اعتراض آنها را
کسی نشنود.
اما سیر حوادث در این روز بر اقبال محجوب خوش نیفتاد و این سرسپرده نظام از حول حلیم افتاد
توی دیگ.
خانه دولتی کارگر که می خواست از این فرصت طلایی برای هاشمی رفسنجانی استفاده کند، با
اعتراض شدید کارگران در سالن روبرو شد. هنگام خواندن قطعنامه بسیاری از کارگران سالن را ترک
کرده و باقیمانده با شعارهای علیه رژیم و خانه کارگر جلسه را بر هم زدند. در قسمتی از سالن
که پلاکاردی بزرگ در حمایت از رفسنجانی نصب شده بود کسی حضور نداشت. در اثر اعتراض گسترده و
شعارهای کارگران، رفسنجانی که سخنران این مراسم از طرف خانه کارگر بود فرار را بر قرار
ترجیح داده و از ترس بر هوا رفتن عمامه اش در مراسم حضور نیافت و از نیمه راه بازگشت.
روز 11 اردیبهشت روز اعتراض قاطع کارگران به نظام و نهادهای سرسپرده آن مانند خانه کارگر و
شوراهای اسلامی کار بود.
یکی از شعارهای کارگران در ورزشگاه آزادی، «رفراندوم، رفراندوم، این است شعار مردم»، «مجلس
خیانت می کند، رهبر حمایت می کند» بود. مسئولان خانه کارگر خشمگین از بی آبرویی در برابر
اعتراض گسترده کارگران، از همان روز، تهدید خود را علیه این جنبش و فعالان آن آغاز کردند.
علیرغم حضور نیروهای انتظامی در مسیر راهپیمایی کارگران برای ورود به ورزشگاه، همزمان در
بیرون از محوطه میدان آزادی و در محلهای متفاوت راهپیمائیهایی از طرف کارگران برگزار شد.
نشستي با حضور بيش از 200 نفر اعضاي سنديكاهاي مختلف در سالن باختر با شعار “خواستار تسريع
در تغييرات جدي فصل ششم قانون كار به منظور تامين آزادي‌هاي سنديكايي، اتحاديه‌اي هستيم”
برگزار شد.
به گزارش ایسنا 12 اردیبهشت، در اين مراسم كه كارگران بارها از سنديكا سخن راندند، يعقوب
مهديون ـ از اعضاي قديمي صنف كفاشان ـ با سابقه فعاليت 60 ساله خود با اشاره به كاهش هر
روزه حقوق كاري گفت:«مصوبات مجلس در زمينه حذف مقررات كار و وجود كارگران قراردادي، نشانگر
وجود آينده‌اي تاريك است.»
همین منبع به نقل از يكي از اعضاي اصلي سنديكاي شركت واحد بیان کرد که صبح روز یکشنبه 11
اردیبهشت نزديك به هزار نفر از كارگران عضو سنديكاي شركت واحد به وزارت كار و امور اجتماعي
مراجعه و با كريمي ـ معاون وزير كار ـ ديدار و گفت‌وگو كرده و از سوي معاون وزير كار قول
مساعد ادامه مذاكرات با سنديكا را گرفته‌اند.
رویداد روز کارگر، ابعادی گسترده یافت طوری که مسئولان خانه کارگر مجبور به اعتراف به بی
آبرویی خود در رسانه های کشور شدند. حسن حمزه ای دبیر اجرایی خانه کارگر غرب تهران اعلام
کرد که به زودی «تشکیلات خانه کارگر با برنامه ریزی مناسب در تجمع جدیدی نسبت به حرکت گروهک
مذکور پاسخ خواهد داد.» وی با تاکید بر این که «خانه کارگر» هیچگاه شعار علیه دولت و
مسئولان کشور نمی دهد گفت که «با وجود آن که رئیس کانون عالی شوراهای اسلامی کار در سخنرانی
خود از کارگران خواست که شعارهای انحرافی را همراهی نکنند، جمعیت حاضر در ورزشگاه ناآگاهانه
با تصور این که شعارهای خانه کارگر را همراهی می کنند، گروهک مذکور را همراهی می کردند.»
یک روز بعد از این رویداد مهم، در روز دوشنبه 12 اردیبهشت، وزارت کار، هیأت موسس احیای
سندیکاهای کارگری را غیر قانونی اعلام کرد.
این امر در حالی صورت گرفت که، دولت ایران در رابطه با سازمان بین المللی کار به تغییر
تشکلهای موجود که وابسته به حکومت هستند و به ایجاد تشکلهای مستقل کارگری تعهد داده است. در
نشستهای بین نمایندگان این سازمان و رژیم ایران، کسانی که شرکت می کنند فریبکارانه خود را
نماینده کارگران و یا سندیکاها معرفی می کنند. در حالی که در داخل ایران فعالیت سندیکایی و
حق تشکل غیر از شوراهای اسلامی کار ممنوع است. در اصل 87 منشور سازمان جهانی کار آمده است
«هر کارگری حق دارد که برای دفاع از منافع خویش با دیگران تشکلهای خود را به وجود آورد.»
علیرغم این، وزارت کار روز دوشنبه 12 اردیبهشت، هیأت موسس احیای سندیکاهای کارگری را غیر
قانونی اعلام کرد. تعدادی از کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران، برای ایجاد تشکل مستقل
خود دست به ایجاد هیات موسس احیای سندیکاهای شرکت واحد زده اند. در حالی که تعداد زیادی از
کارگران این شرکت عضو این هیأت موسس هستند، وزارت کار آن را غیر قانونی اعلام کرد. دلیل
ارائه شده از طرف وزارت کار، وجود تشکلهای شوراهای اسلامی کار در این واحد و این که کارگران
نمی توانند بیشتر از یک تشکل داشته باشند. با وجود شوراهای اسلامی و امتیازهای دولتی که
پشتیبان عوامل قدرت در این نهادهای فرمایشی است، وزارت کار رژیم با این اقدام اخیر، قصد
دارد تشکل یابی مستقل کارگران را تبدیل به رویا ساخته و آن را در نطفه خفه کند. خانه کارگر
و شوراهای اسلامی کار منافعشان در جناحهای موجود در قدرت چنان تنیده است که منافع حفظ نظام
را بر منافع کارگران ترجیح می دهند.
به دنبال غیر قانونی شناخته شدن هیات موسس سندیکاهای شرکت واحد اتوبوسرانی از طرف وزارت
کار، کارگزاران خانه دولتی کارگر، در برابر فعالان سندیکایی خط و نشان کشیدند. علی اکبر
عیوضی دبیر اجرایی خانه کارگر شرق تهران، روز سه شنبه 13 اردیبهشت، سندیکای کارگران شرکت
واحد را غیر قانونی و اعضای آن را به «فعالیت گروهکی» و علیه «نظام» متهم کرد.
غیر قانونی اعلام شدن فعالیت هیأت موسس سندیکای کارگران شرکت اتوبوسرانی، فرصتی به
فالانژهای وابسته به خانه دولتی کارگر و شوراهای اسلامی کار برای سرکوب کارگران داد.
تهدیدهای مسئولان خانه کارگر و اعضای «شوراهای اسلامی کار» علیه فعالان سندیکایی شرکت
اتوبوسرانی زمینه های چنین سرکوبی را از قبل نشان می داد. مسئولان خانه کارگر که از اعتراض
کارگران در روز اول ماه مه در ورزشگاه آزادی دلخور و زخمی شده هستند با سازماندهی
باندهای فالانژی
روز دوشنبه 19 اردیبهشت
به دفتر «هیأت
موسس احیا سندیکاهای کارگری اتوبوسرانی» هجوم برده و با
ویران کردن وسایل این دفتر،
یکی از اعضای آن به نام
منصور
اسانلو را مورد ضرب و
شتم قرار دادند.
مزدوران با ضربت چاقو گردن و زبان این کارگر را زخمی نمودند.
تشکیلات مرکزی خانه کارگر
در اطلاعیه ای به تاریخ چهارشنبه 21 اردیبهشت هیات موسس سندیکایی
شرکت واحد را معاند،
کمونیست، ضد انقلاب و وابسته به گروههای سیاسی دانست.
هیات موسس سندیکاهای
کارگری بعد از این حادثه طی اطلاعیه ای از همه سازمانهای سندیکای کارگری جهان و از سازمان
بین المللی کار خواستار دفاع از مطالبات کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه از جمله
حق آزادی برپایی تشکیلات سندیکایی شان شد.
در پی این فراخوان تشکل
های کارگری و بین المللی این اقدام سرکوب گرانه رژیم و دستگیری و ضرب و شتم کارگران ایران
را محکوم و از خواسته ای آنان دفاع کردند.
کنفدراسیون اتحادیه های
آزاد کارگری در اعتراض به به ضرب و شتم کارگران سندیکای شرکت واحد اتوبوسرانی اطلاعیه ای
صادر کرد. در اطلاعیه این کنفدراسیون آمده است که «حسین صادقی رئیس هیأت مدیره شوراهای
اسلامی کار کشور از پشت دستان آقای اسانلو را قفل می کند تا ضارب کار خو را انجام دهد.
منصور اسانلو پس از این حادثه به بیمارستان انتقال یافت تا جراحات زبان و گردنش را بخیه
بزنند.» بر اساس گزارشهای منعکس شده در رسانه های رژیم هنگام ضرب و شتم کارگران، نیروهای
انتظامی حضور داشته اند و هیچگونه دخالتی در جلوگیری از این امر ننمودند. حسین صادقی روز
بعد از حادثه در برابر دوربین های رسانه ها این امر را حاشا کرده و می گوید در روز حادثه در
تهران نبوده است.
جمهوری اسلامی به دنبال
اوج گیری اعتراضهای کارگری بر سر افزایش دستمزد و درخواست ایجاد تشکلهای مستقل کارگری، فشار
را بر فعالان جنبش کارگری را افزایش داده و تعدادی از آنان را دستگیر و یکی از کارگران شرک
ایران خودرو را ربوده است.
بر اساس گزارش کمیته
پیگیری تشکلهای آزاد کارگری، صادق امیری از فعالان کارگری
روز پنجشنبه 15 اردیبهشت
توسط سه تن از
ماموران وزارت اطلاعات دستگیر
و به محل نامعلومی برده
شده است.
پرویز سالاروند از
کارگران معترض ایران خودرو توسط
«حراست کارخانه» در روز 23
فروردین ربوده
شده است. رژیم بعد از بیست و پنج روز در برابر اعتراض کارگران کارخانه ایران خودرو در قبال
ناپدید شدن همکار خود، به دستگیری وی اعتراف کرد.
وی در زندان اوین و زیر فشار قرار دارد. خانواده وی هیچگونه اطلاعی از وضعیت وی ندارند.
یک روز قبل از اول ماه
مه (روز کارگر)، نیروهای سرکوب رژیم، سه نفر از فعالان
کارگری شهر بوکان، اسماعیل خودکام (از دستگیرشدگان اول ماه مه سال گذشته در سقز) ، مسعود
رحمانی و جلیل ویسی را دستگیر کردند و مورد ضرب و شتم شدید قرار دادند.
این دستگیرشدگان در اثر
اعتراض فعالان
کارگری شهرهای بوکان و سقز شبانه
آزاد شدند.
خانه دولتی کارگر و
شوراهای اسلامی کار، ابزارهایی برای سرکوب جنبش کارگران و مزدبگیران برای تحقق خواسته
هایشان هستند. وجود این دو تشکل مانعی اساسی بر سر سازمانیابی کارگران و شکل گیری تشکلهای
کارگری است. رژیم استبداد حاکم حامی سرمایه داران با حمایت از این تشکلهای دولتی سعی می کند
کارگران را در مقابل هم قرار داده و کارگران فعال را مورد سرکوب قرار دهد. رژیمی که کشتار
کارگران شهر بابک را در پرونده خود دارد، از سازمانیابی کارگران وحشت دارد. چالش جنبش
کارگران و مزدبگیران بر سر افزایش دستمزد و ایجاد تشکلهای مستقل کارگری وارد عرصه های
حادتری خواهد شد.
در ماهی که گذشت شاهد
چندین حرکت اعتراضی از جمله تحصن، تجمع و دست کشیدن از کار توسط کارگران بودیم. این جنبشهای
اعتراضی بر محور مطالبه حقوقهای عقب افتاده، اخراج، بیکاری، برخوردار نبودن از بیمه بیکاری،
دستمزد و تشکل صورت گرفته است.
در زیر به بخشی از مهمترین
و گسترده ترین این گونه اعتراضها اشاره می شود.
کارگران شرکت سالمین
تولید کننده مواد غذایی در شهر ساوه به مدت سه روز از 29 تا 31 فروردین تحصن کردند. کارگران
این واحد تولیدی به جابه جایی و تبدیل قراردادهایشان به قراردادهای موقت و کاهش نیرو اعتراض
داشتند. این کارگران متحصن که تعداشان بنا به خبرگزاری ایرنا پنجشنبه اول اردیبهشت به 300
نفر می رسید بعد از مذاکره و گرفتن تعهدهایی از کارفرمای شرکت سالمین به سر کار خود
بازگشتند.
کارگران پتروشیمی
آبادان به
بازنشستگی اجباری خود اعتراض کردند.
معلمان رسمی آموزش و پرورش
از روز شنبه 10 اردیبهشت تا روز دوشنبه 12 اردیبهشت همزمان به روز معلم در برابر مجلس دست
به تحصن زدند. این معلمان به عدم اجرای طرح نظام هماهنگ اعتراض داشتند.
کارگران شرکت «ناز نخ»
واقع در شهر قزوین برای چندمین بار دست به اعتراض زدند. این کارگران روز چهارشنبه 14
اردیبهشت جاده اصلی قزوین را بستند. این واحد تولیدی به مدت 10
سال
است که به بخش خصوصی واگذار شده
و کارکنان آن از 1200 نفر به 400 نفر کاهش پیدا کرده
اند. کارگران
به مدت 16 ماه
است که حقوقشان را دریافت نکرده اند.
خبرگزاری ایلنا 14
اردیبهشت نوشت: «عده ای کارگران شرکت ناز نخ از فقر جسمی و ناتوانی مفرط در بیمارستانها و
در بخش سی سی بو بیمارتسان به سر می برند.»
کارگران کارخانه «شاهو» در
شهر سنندج جمعه 16 اردیبهشت دست به تحصن زدند. این کارگران به بسته شدن کارخانه، بلاتکلیفی
خود و عدم پرداخت حقوقشان به مدت 4 ماه اعتراض دارند.
کارگران شرکت بهمن پلاستیک
واقع در تهران، روز دوشنبه 12 اردیبهشت در برابر ساختمان وزارت کار و تامین اجتماعی تجمع
اعتراض آمیز کردند. این کارگران به مدت 10 ماه است که حقوقشان را دریافت نکرده اند. کارگران
اعلام کردند که در صورت عدم رسیدگی به تجمع و اعتصابات گسترده تری دست خواهند زد. خبرگزاری
ایلنا 12 اردیبهشت تعداد کارگران اعتراض کننده را 80 نفر اعلام کرده است.
کارگران شرکت «سد سمیره»
در شهرستان دره شهر، تحصن اعتراضی خود را از روز جمعه 16 اردیبهشت آغاز کردند. این کارگران
بیش از 6 ماه است حقوقشان را دریافت نکرده اند. خبرگزاری ایلنا 16 اردیبهشت تعداد کارگران
متحصن را 700 نفر اعلام کرد.
کارگران شرکت «پروفیل
پارس» در غرب تهران، روز چهارشنبه 21 اردیبهشت در مقابل این شرکت تجمع نمودند. خبرگزاری
ایلنا که تعداد کارگران معترض را 150 نفر اعلام کرد اعتراض کارگران را به قطع پرداخت کمکهای
غیر نقدیشان بیان کرد.
کارگران شهرداری گرگان روز
شنبه 17 اردیبهشت در اعتراض به عدم پرداخت حقوق عقب افتاده شان در برابر شورای شهر و
شهرداری گرگان تجمع اعتراض آمیز برگزار کردند.
کارگران شرکت نگین کار در
شیراز روز دوشنبه 19 اردیبهشت در اعتراض به تعطیلی کارخانه و بیکار شدنشان در برابر این
شرکت تجمع کردند.
کارکنان دادگستری روز
دوشنبه 19 اردیبهشت در اعتراض به عدم افزایش حقوق و مزایای کاری در مقابل وزارت دادگستری
تجمع نمودند. حبرگزاری ایسنا 19 اردیبهشت تعداد کارگران متحصن در این روز را 150 نفر اعلام
کرد.
کارگران اخراجی «تور
ماهیگیری» در شهر زاهدان، روز شنبه 24 اردیبهشت در برابر خانه کارگر این استان تجمع نمودند.
کارگران خواستار دریافت بیمه بیکاری بودند.
کارگران چیت سازی بهشهر
روز دوشنبه 26 اردیبهشت در مقابل ساختمان فرمانداری این شهر تجمع کردند. خبرگزاری ایلنا 26
اردیبهشت تعداد این کارگران را 120 نفر اعلام کرد. به دنبال تعطیلی این واحد تولیدی،
کارگران به سال است که مطالباتشان را دریافت نکرده اند.
کارگران شرکت مجتمع
دخانیات گیلان، برای تحقق مطالباتشان، روز چهارشنبه 28 اردیبهشت دست از کار کشیده و
دستگاههای تولیدی را خاموش کردند.
کارگران واحدهای صنفی در
استان گلستان، روز جمعه 30 اردیبهشت، در اعتراض به عدم دریافت حقوقشان به مدت چند ماه، تجمع
نمودند.
کارگران آب و فاضلاب
خرمشهر بعد از 4 روز اعتصاب روز چهارشنبه 28 اردیبهشت با دریافت بخشی از خواسته هایشان به
اعتصاب خود پایان دادند.
برآیند تحولات و رویدادهای
پیش آمده در اردیبهشت ماه، گسترده تر شدن اعتراضهای کارگری و چالش با تشکل های دولتی ماند
خانه کارگر و شوراهای اسلامی کار بر سر تشکل را در پی خواهد داشت.
zinat_mirhashemi@yahoo.fr
|
