لزوم پيوند و ايجاد شبكه هاى جهانى در جنبش زنان

راديو آلمان - پنج شنبه 28  خرداد 1383- 17 ژوئن 2004

كنفرانس بين المللى سالانه بنياد پژوهش هاى زنان ايران به زودى در فاصله روزهاى دوم تا چهارم ژوئيه در شهر برلين برگزار ميشود. مركز فرهنگى زنان ايران در اطلاعيه اى كه روز چهارشنبه ۲۷ خرداد برروى سايت هاى اينترنتى رفت، پيشنهاد برگزارى كنفرانس سال آينده در تاجيكستان را به مسئولان بنياد داده تا بدينوسيله حضور زنان فعال ايرانى و فارسى زبانان منطقه از جمله زنان افغانى نيز در اين اجتماع سالانه ميسر شود. پيرامون اين اطلاعيه با خانم منصوره شجاعى روزنامه نگار و از فعالان اين مركز گفتگويى تلفنى انجام گرفت.

پرسش ها:  مهيندخت مصباح

دويچه وله:   خانم شجاعى، ايده ى ارائه  پيشنهاد به « بنياد پروهشهاى زنان ايران» جهت برگزارى كنفرانس هاى آينده در كشورهاى همجوار چگونه شكل گرفت و اصولا چطور شد كه مركز فرهنگى امسال به اين فكر افتاد كه مستقيما در اين همايش سالانه شركت كند؟

منصوره شجاعى: همانطور كه در اطلاعيه ى ما آمده ، در مركز درباره ى اين موضوع بسيار صحبت و بحث شده است. اين كنفرانس، كنفرانسى ست كه هرسال به ابتكار زنان ايرانى خارج از كشور برگزار شده وطبيعتا از ايران هم كسانى دعوت شده اند. با توجه به موضوع هايى كه آنها هميشه انتخاب مى كنند و همينطور زمان و نحوه ى برگزارى و نوع برخوردشان با زنان داخل كشور، ما فاصله اى بين مركز خودمان و بنياد پروهش ها نديديم. وقتى كه نزديكى اهداف و ديدگاهها وجود داشته باشد انسان به اين نتيجه مى رسد كه مى تواند فعاليت مشترك و نزديك هم داشته باشد. اين البته تنها به خاطر مركز نبوده ، بلكه به اين دليل نيز هست كه بسيارى از زنان از ايران  تمايل دارند  در اين كنفرانس شركت كنند اما به دلايل دورى راه، هزينه، ويزا و غيره بسيارى از  علاقمندان قادر به حضور در كنفرانس نيستند. آن هم نه الزاما به عنوان سخنران بلكه حتى براى شنيدن و استفاده از موضوع هاى آن.

 وقتى شما در برلين كنفرانسى را برگزار مى كنيد، زنان ايرانى از كشورهاى همجوار به راحتى مى توانند درآن شركت كنند و از آخرين اطلاعات و آخرين تغييرات فكرى مطلع بشوند. اما اين براى فردى از ايران به همين راحتى انجام نمى گيرد. بهرحال اين بحثى بود كه در مركز بسيار روى آن صحبت شد. به ويژه در مورد گستره شدن شبكه زنان و نگاه جهانى به شبكه هاى زنان بحث شد. ما به اين نتيجه رسيديم كه وقتى بحث گسترده تر شدن، جهانى شدن و عمومى تر شدن جنبش زنان در ميان است، پس چه بهتر كه ما به فارسى زبان ها هم نگاه گسترده ترى داشته باشيم و تلاش در اين راه را با پيشنهاد برگزارى چنين همايشى در تاجيكستان آغاز كنيم كه زنان آنجا و زنان افغان هم با ما زنان ايرانى زبان مشترك دارند.

دويچه وله: چنانكه پيشنهاد مركز فرهنگى عملى بشود، آيا شما تنها عهده دار كارهاى تداركاتى خواهيد بود يا حامل نقطه نظرها، آمارها و تحليل هايى از وضعيت زنان ايران؟  اصولا به طور مشخص در چه زمينه هايى قصد داريد مطرح كننده ى مسايل زنان باشيد؟

منصوره شجاعى: در واقع مسئله ى تداركاتى را انجمن آسياى آزاد به عهده گرفته  كه محل كنفرانس، هتل، كارهاى اجرايى در محل، زمينه سازى در تاجيكستان و آماده سازى يكسرى پيش زمينه هايى كه مستلزم برگزارى سمينارى بين المللى هستند  را انجام دهد. ما تصميم گرفتيم به بنياد پيشنهاد بدهيم كه ازمركز فرهنگى زنان  در زمينه  تعيين موضوع كنفرانس، انتخاب سخنرانان، دريافت مقاله ها و ارزيابى اين موضوع ها استفاده شود.

به نظر ما اين نوعى  تجربه است كه آيا ما مى توانيم در جهان سوم، در كشورهاى جنوبى ميزبان چنين مراسمى باشيم يا نه؟ اين قضيه چند خاصيت دارد، يكى اينكه خستگى بنياد پروهش ها از تن در مى رود و بعد از اين همه سال برگزارى، يكسال هم تجربه ى ميهمان بودن اين دوستان بنياد مى آزمايند. و ديگر اينكه سختى راه براى زنان فارسى زبان اعم از اينكه سخنرانى داشته باشند يا نداشته باشند، كمترشده و تعداد بيشترى ميتوانند در آن شركت كنند و سومين مسئله اين است كه با حضور اين انجمن آسياى آزاد كه حوزه ى فعاليتش در تاجيكستان و افغانستان است، ما مى توانيم زنان فارسى زبان منطقه را هم جذب كنيم. اين در واقع نوعى از گستردگى و نوعى از توسعه شبكه خواهد شد.

همانطور كه در اطلاعيه ما آمده، پيشنهاد ما بعنوان موضوع محورى كنفرانس سال آينده” مولفه هاى تاثيرگذار بر زندگى زنان با توجه به آرايش جديد نيروها در منطقه” است. حالا دوستان بايد بگويند كه با پيشنهاد ما موافق هستند يا نه؟  در رابطه با اين موضوع، موارد ديگرى را هم پيشنهاد كرده ايم. مثلا بررسى فعاليت نيروهاى سكولار، نيروهاى چپ، جنبش دمكراسى خواهى يا جنبش ضد جهانى سازى  تا ببينيم تا چه حد به گسترش فضاى عمومى براى زنان كمك كرده است.  بعد موضوع پيشنهادى ديگرما اين است كه چه نيروهايى از زنان در گسترش و حفظ فضاى عمومى در منطقه نقش داشته اند و حالا براى ادامه ى اينكار بايد چه بكنيم. در واقع و بطور مشخص ما خواهان كار بروى شبكه سازى در زنان منطقه هستيم. بويژه زنان فارسى زبان، كه شبكه هاى گسترده جنبش زنان به وجود بيايد واينكه نقش سازمانهاى بين المللى در منطقه بر زندگى و فعاليت زنان چگونه بوده است.

براى مثال ما در افغانستان شايد فعالترين سازمانهاى بين المللى را داريم كه در آنجا از نشر روزنامه گرفته تا اخبارمصرانه در آنجا فعاليت مى كنند. ولى ما بايد نگاه كنيم كه تمام اينها چه تاثيرى گذاشته بر اين زندگى زنان. تا چه حد آمار خودسوزى را پايين آورده، تا چه حد اشتغال ايجاد كرده، تا چه حد برابرى ايجاد كرده است. اينها مسايلى هستند كه ما پيشنهاد آن را داده ايم تا ببينيم دوستان بنياد موافق هستند يا نيستند.

دويچه وله: هنوز جوابى از سوى مسئولان بنياد پروهشهاى زنان پس از ارائه پيشنهادتان دريافت نكرده ايد؟

منصوره شجاعى: نامه ما خطاب به خانم گلناز امين بوده است. طبيعتا آنها هم مثل هر سازمان يا تشكيلات ديگرى  تصميم گيرى فردى ندارند. ما فعلا از خانمها امين، مغيثى و نيره توحيدى  جواب گرفته ايم. هرسه اين عزيزان جواب قطعى را موكول كرده اند به جلسه ى عمومى بنياد. يعنى در پايان سمينار امسال قرار است اين موضوع  طرح و تصميم گيرى شود. دقيقا همان اتفاقى كه در NGo هاى ديگر و در NGo هاى خود ما مى افتد. ما هم هرگز نمى توانيم بطور فردى  نظر بدهيم. اما از پيشنهاد ما استقبال شده و اين هم دقيقا به خاطر نزديكى آرمانها، نزديكى اهداف و نگرشها است.

دويچه وله: خانم شجاعى ممكن است توضيحات بيشترى در رابطه با انجمن آسياى آزاد كه در اطلاعيه تان از آن ياد كرده ايد بدهيد؟ چون اين انجمن براى بسيارى نا آشنا است و از طرف ديگر بفرماييد مناسبات مركز فرهنگى زنان ايران با اين انجمن چگونه است؟

منصوره شجاعى: اين انجمنى ست كه بر روى مسايل زنان منطقه كار مى كند و دفتر اصلى آن در فرانسه است ولى دفاتر محلى در تاجيكستان و افغانستان دارد. فعاليت بسيار عمده  و چشمگيرى كه اين انجمن داشت، اين بود كه دوسال پيش  مجموعه اى تهيه كردند تحت عنوان كاروان شعر. اين مجموعه راجع به زنان تاجيك و زنان افغان بود و تمام شاعران فارسى زبان  يعنى از ايران، تاجيكستان و افغانستان خواسته بودند كه در اين مجموعه همكارى كنند. اين كتاب چاپ شد و در كنار آن شب شعر بزرگى از فارسى زبانان  به نفع زنان افغان گذاشته شد. حتا مسئولين اين دفتر آمدند ايران. با ما تماس گرفتند، از زنان پناهنده ى افغان در ايران كمك گرفتند تا مشتركا بتوانند آن شبها را برگزار كنند. آنها حتى نوعى اشتغال زايى براى زنان پناهنده اينجا انجام دادند. مثلا يكسرى   كارهاى دستى اين زنان را در آنجا براى فروش به نمايش گذاشته بودند.

رابطه مركز فرهنگى زنان ايران با انجمن آسياى آزاد  مانند بقيه NGo هايى كه در رابطه با مسايل زنان كار مى كنند، ارتباطى صنفى است.ما تا به حال پروژه ى مشتركى با همديگرنداشته ايم و اگر پيشنهاد ما به مركز پژوهش ها عملى شود، اين نخستين برنامه مشترك ما خواهد بود.

دويچه وله: مى توانيد بطور فشرده تعريفى از موقعيت مركز فرهنگى زنان ارائه كنيد؟

منصوره شجاعى: حركت مركز رو به جلو بوده است.ما بر روى  سه قضيه به طور مشخص در اين سال گذشته كار كرده ايم. يكى از آنها مسئله ى كتابخانه ى زنان بوده كه بسيار بسيار وقت گير و نيروگير بوده.  براى جمع آورى و شناخت منابع مالى كه مى توانند به ما كمك كنند، بسيار دردسركشيده ايم. ولى بزودى يعنى حداكثر تا ۱۰ تا ۱۵ روز ما جايى را خواهيم گرفت. حسن اش اين است كه زمانى كه كتابخانه ى زنان ما تاسيس بشود، مركزيتى وجود دارد و آنجا مى تواند خود محلى باشد براى برگزارى كارگاه هايمان، سمينارهايمان و اميدواريم كه بتوانيم با اتكاء به آن  فعاليت هاى خود را به صورتى بهتر سازماندهى كنيم.

 ديگرمسئله ى سايت اينترنتى ما است، كه تقريبا همزمان، يكى دو هفته قبل از زلزله بم، آغاز به كار كرد و شايد يكى از پربازديدكننده ترين سايتها باشد. طبق آمار، سايت ما روزى ۳ تا ۴ هزار بازديد كننده دارد. در نظر بگيريد در ايران كه هنوز اطلاع رسانى الكترونيكى  عادت  نيست و اصولا محدوديت ها در اين زمينه بسيار زياد است، روزى ۴ هزار بازديد كننده يعنى چه؟ اين يعنى با تمام محدوديتها و فشارها، مركز توانسته چنين جذابيتى در سايت  و گزارش هاى خود ايجاد كند.

 بحث ديگر ما، بحث كارگاه هاى خشونت بود كه گروه سمينارهاى ما آن را به پيش بردند وبعد از ماجراى پارك لاله و ۸ مارس سوژه ى جديدى كه آن گروه دنبال كرد، سوژه ى صدا و سيما بود كه با مقاله هايى كه  به عنوان اعتراض جمع آورى كرد، آغاز شد. اعتراض به برنامه هايى كه تحقير زنان ترويج، چند همسرى را تشويق مى كرد، با نوشتن مقاله شروع شد  تا  رسيد به سمينارى كه در ارديبهشت ماه برگزار شد و بسيار بسيار انعكاس خوبى داشت. من مطمئن هستم تغييراتى در برنامه ها حتما ديده خواهد شد.

بهرحال در حال حاضر هم  پيشنهاد ما به  بنياد پژوهش هاى زنان ايرانى  نشان مى دهد كه مركز با برگزارى ۸ مارس به صورت علنى، با جمع كردن امضاء براى آزادى خانمها مهرانگيز كار و شهلا لاهيجى كار خود را  شروع مى كند ولى الان ببينيد حوزه ها تا چه حد بازو گسترده  شده است و تا چه حد قادر بوده كه آراء را به طرف خود جذب كند، تا چه حد توانسته با منطقه و با خارج از كشور، كشورهاى شمالى  ارتباط ايجاد كند. تمام اينها يعنى اينكه رو به پيشرفت بوده است و تمام آن فشارهايى كه بر ما بوده است، نتوانسته مانع گسترش اين فعاليت بشود.