جايزه صلح آخن و برندگان آن در سال ۲۰۰۴
راديو آلمان - پنج شنبه 24 ارديبهشت 1383- 13 مه 2004
جايزه صلح آخن Aachener Friedenspreis سال ۲۰۰۴ به حقوقدان ترك مدافع حقوق بشر، خانم ارن كسكين Eren Keskin، و سازمان مادران سربازان روس تعلق گرفت. ويژگى اين جايزه آن است كه به شهروندان و سازمانهايى اهدا مى گردد، كه از پايين در راه برقرارى صلح جهانى تلاش مى كنند.
در كشورهاى اروپايى به اهميت فعاليت سازمانهاى غيردولتى، NGO ها، و كار افرادى كه به اين سازمانها هويت مى بخشند، بسيار واقف اند. به ويژه پس از جنگ جهانى دوم پذيرفته شده است كه ثبات دموكراسى در يك كشور بستگى به تقويت اين نهادها دارد. اين تقويت از راههاى گوناگونى چون كمك مالى به اين سازمانها و افراد و معرفى آنها در رسانه هاى جمعى ممكن مى گردد. دادن جايزه به آنها نيز نشانگر اعتبار و ارج معنوى اى است كه برايشان قائل مى شوند.
۱۶ سال پيش در شهر آخن، كه شهرى است دانشگاهى واقع در ايالت نوردراين وستفالن آلمان، ۴۶ نفر از شهروندان آخنى سازمانى را تاسيس كردند به نام جايزه صلح آخن كه هدف آن ارج نهادن بر كار زنان، مردان يا گروههايى بود كه با فعاليت خود در جامعه به تفاهم ميان ملتها و انسانها كمك كرده، در راه ازميان بردن پيش داوريها كوشيده و بدين ترتيب به استوارى جامعه مدنى در ميهنشان يارى رسانده اند. امروز اين سازمان حدود ۴۰۰ عضو دارد.
آن گونه كه در اساسنامه اين سازمان آمده است، هدف مبتكران اين جايزه اعطاى جايزه به انسانهايى است كه از پايين در راه برقرارى صلح تلاش مى كنند. در باره اين كه تلاش از پايين به چه معناست، رييس سازمان جايزه صلح آخن، اوتمار اشتاين بيكر Otmar Steinbicker، مى گويد:
از پايين يعنى انسانهايى كه لزوما در زمره شخصيتهاى معروف و از اعضاى دولت نيستند، بلكه انسانهايى هستند همچون ما كه فعال در سازمانى مدنى در آخن هستيم، و در كشورهاى ديگر جهان به عنوان شهروند كشورشان در راه صلح فعاليت مى كنند.
جايزه صلح آخن مستقل از معيارهاى ايدئولوژيك، مذهبى و حزبى و مستقل از تعلقات اجتماعى يا ملى برنده جايزه اعطا مى گردد.اوتمار اشتاين بيكر در باره روند انتخاب برندگان چنين مى گويد:
هر عضو سازمان جايزه صلح آخن اين امكان را دارد كه زن و مردى را به عنوان نامزد دريافت جايزه پيشنهاد كند. سپس هيات رييسه سازمان بحثى فشرده را در باره اين پيشنهادها انجام مى دهد. و بعد پنج پيشنهاد را به مجمع اعضاى سازمان معرفى مى كند، و در نهايت همه اعضا در مجمع اعضاى سازمان در باره انتخاب يك يا دو برنده جايزه تصميم مى گيرند.
نام برندگان جايزه سال ۲۰۰۴ صلح آخن اعلام شده و اين جايزه در اول ماه سپتامبر، يازدهم شهريور ماه، به وكيل ترك مدافع حقوق بشر خانم ارن كسكين و سازمان مادران سربازان روس داده خواهد شد.
ارن كسكين، حقوقدان۴۵ ساله، از سال ۱۹۸۴ به عنوان وكيل دادگسترى در استانبول كار
مى‌كند و ۱۸ سال است كه در سازمان اينسان حقلارى دارنئى
Insan Haklari Dernegi
فعاليت دارد، كه با نوزده هزار عضو بزرگترين سازمان مدافع حقوق بشر در تركيه است.
كسكين با موضع گيريهاى خود در پهنه همگانى درباره سياست تركيه در رابطه با
موضوعهاى حقوق بشر و نيز درگيريهاى درون كشور و با پشتيبانى خود از حقوق زنان زير
پيگرد زندگى خود را نيز به شدت به خطر انداخته است.
ارن كسكين در سال ۱۹۹۷ با ديگر وكيلان زن پروژه‌اى را آغاز كرد براى كمك حقوقى
به زنانى كه مورد تجاوز جنسى يا ديگر شيوه‌هاى بدرفتارى جنسى نيروهاى امنيتى دولتى
بوده‌اند. اين پروژه به زنان مراجعه كننده بدون دريافت پول كمك حقوقى مى‌كند و از
آنان در دادگاه در برابر مجرمان دفاع مى نمايد. اكثريت اين زنان كرد هستند.
برنده ديگر جايزه صلح آخن، سازمان اجتماعى حمايت حقوقى مادران سربازان سنت پطرزبورگ در سال ۱۹۹۱ تاسيس شد. فعاليت اين سازمان در جهت كمك به بيش از صد هزار سربازى بوده است كه حاضر به شركت در جنگ نبوده‌اند يا به اصطلاح از خدمت فرار كرده‌اند و نيز به خاطر مقاومت در برابر جنگ در جمهورى چچن دريافت مى‌دارد. اين سازمان تا كنون به ۱۵۰ هزار نفر خدمات مشورتى عرضه كرده است. با كمك اين سازمان بيش از صدهزار نفر مشمول خدمت سربازى توانستند از خدمت زير پرچم سر باز زنند و بيش از ۵۰۰۰ نفر توانستند پيش از پايان دوره خدمتشان از ارتش مرخص شوند. اهميت كار اين سازمان را مى‌توان با توجه به موارد بى شمار نقض حقوق بشر در ميان نيروهاى ارتش روسيه درك نمود. هر ماهه حدود يك هزار نفر براى مشاوه به اين سازمان مراجعه مى‌كنند: در ميان مراجعه‌كنندگان مشمولان خدمت و سربازانى هستند كه واحد خود را ترك كرده‌اند، چون نمى‌توانسته‌اند، بيش از اين آزارهاى موجود را تحمل كنند.
با توجه به فعاليتهاى ياد شده، درك كردنى است كه چرا جايزه صلح آخن به خانم
كسكين و سازمان مادران سربازان روس تعلق گرفته است. اوتمار اشتاين بيكر در اين باره
مى گويد:
معيارهاى
مهم براى ما يكى فعاليتهاى آنها بوده است براى صلح و حقوق
بشر، و ديگر آنكه جان اين زنان به خاطر فعاليتهايشان در خطر است. ما اميدواريم با
تاثيرى كه اعطاى جايزه در سطح جامعه مى گذارد، بتوانيم به برندگان جايزه كمك كنيم.
اعطاى جايزه به معناى پشتيبانى از كار آنان است. آنها مى توان در ادامه كار خود
نشان دهند كه اين جايزه به پاس فعاليتهايشان به آنان داده شده است و اين باعث
مقبوليت آنان در اذهان عمومى و تقويت كارشان در كشورشان مى شود.
كيواندخت قهارى