بايد بجاي بازسازي جهان سرمايه دار مردسالار, يک جهان ديگر بسازيم 

تريبون فمينيستي ايران: چهار شنبه 9 ارديبهشت 1383-  28 آوريل  2004

گردهمايي اعتراض آميز عليه سياست هاي زن ستيز صدا و سيما ساعت 5 بعد از ظهر امروز در سالن اجتماعات انجمن صنفي روزنامه نگاران برگزار شد. در پي پاسخ به فراخوان اين گردهمايي ,از سوي گروه ها, سايت ها و وبلاگ ها و افراد با ديدگاه هاي گوناگون , جمعيت بسياري در سالن انجمن صنفي گرد آمده بودند که با توجه به ظرفيت محدود انجمن , بسياري بر زمين نشسته بودند و بسياري هم در راهروها و حياط انجمن جمع شده بودند. علاوه بر خبرنگاران بسیاری از روزنامه ها و همچنین رسانه های خارجی , خبرنگاران صدا و سيما هم حضور داشتند و از برنامه و افراد شرکت کننده نيز فيلم برداري مي کردند.

مجموعه عکس هاي کيهان ولي نژاد مدرس عکاسي در دانشگاه آزاد و هنر با عنوان « زن و تلويزيون» نيز در سالن به نمايش در آمده بود. شعارهاي اين گردهمايي نيز در گوشه و کنار سالن نصب شده بود مانند: « ما زنان به نقش مان در صدا و سيما اعتراض داريم , ساعاتي از برنامه هاي تلويزويوني بايد به نهاد هاي مدني و سازمان هاي غيردولتي زنان اختصاص يابد, تلويزيون ها را خاموش کنيد , به سياست هاي زن ستيز صدا و سيما اعتراض کنيد...» از شعارهاي اين گردهمايي بود.

در ابتداي مراسم ناهيد جعفري مجري برنامه و عضو مرکز فرهنگي با اشاره به نقش صدا وسيما در ارائه تصاوير غير واقعي زنان طي دو دهه اخير گفت :« اين شروع يک حرکت است و مستلزم پي گيري تک تک ماست. هر چند عده اي از اين عمل ما هم تعجب کرده اند. البته بايد گفت تعجب آن ها هم به جاست, واقعا تعجب آور است که ما اين قدر دير اعتراض خودمان را آغاز کرده ايم.»

مراسم با سخنراني و تريبون آزاد ادامه يافت.

فيروزه مهاجر در سخنان خود با اشاره به فيلم فارنهايت 451 گفت:« در صحنه اي ,زن داستان تلويزيون نگاه مي کند و قرار است در آن نقشي داشته باشد که البته نقش مهمي نيست اما براي او مهم است و بعد شوهرش وارد مي شود و زن اصلا به او اهميت نمي دهد. بعد تلويزيون صحنه اي را که او نقش دارد نشان مي دهد. او هم بدتر از ما يک سياهي لشکر است. ولي زن که معتقد است شوهرش درکش نمي کند مي خواهد به او نشان دهد که حضورش در تلويزيون به اين معناست که او هنرمند بزرگي است. به نظرمن, اين معرفي امروز ماست. يعني سعي مي کنند برنامه ها را به عنوان واقعيت به ما نشان دهند و ما را با آن ها در گير کنند. يعني تماشاچيان, هم جذب ما و هم مرعوب آن ها شوند. همه جاي دنيا اين مشکل هست و در واقع مشکل جهان سرمايه داري هست. سازمان هاي مختلفي هم در دنيا وجود دارند که تلويزيون را روزهايي از سال بايکوت مي کنند.

من توهمي نسبت به تلويزيون نه در ايران نه در هرجاي دنيا ندارم آن چه مهم است تاثير گذاري ما بر يکديگر است. ما از ديدگاه خودمان نمي توانيم تلويزيون را دموکرات تر ببينيم ولي مي توانيم تاثير آن را کاهش دهيم براي اين که اين ما هستيم که مي توانيم با قدرت و خلاقيت هايمان جهان را هر روز بسازيم درحالي که به جاي آن که تلويزيون را درجهت منافع خودمان به کار ببريم اين جهان سرمايه داري را با همه جنگ ها وخشونت هايش دوباره بازسازي مي کنيم. سريال هاي تلويزيوني مانند اخبار و آگهي هايشان تلاشي است براي متقاعد کردن ما که وضع هميشه همينطور بوده و مانده است. در واقع کارگزاران جهان سرمايه داري مردسالار مي کوشند زبان خودشان را بر ما غالب کنند اگرچه در اين يا آن گوشه دنيا ممکن است با هم فرق داشته باشند. به نظر من اين که ما دور هم جمع شويم حتي در تعداد کم نشان مي دهد که مي توانيم خلاقيت مان را براي خودمان به کار ببريم. فکر نمي کنم اگر فردا بگويند مردان فقط مي توانند يک زن بگيرند در روابط زن و مرد تفاوتي به وجود آيد. در واقع اگر قرارشود درست شود به اين معنا نيست که تلويزيون بتواند دموکرات شود. دموکراسي دولتي و حکومتي با آن دموکراسي که من مي شناسم فرق دارد ولي فکر مي کنم مي توانم ارزش هاي خودم را مطرح کنم .تجربه هاي دنيا هم نشان داده که آدم ها بايد بخواهند مساوي باشند و جامعه موازي و افقي – ونه عمودي - درست کنند و براي آن که به اين آرزو برسيم بايد بدانيم ما هستيم که اين تلويزيون را هر روز بازسازي مي کنيم. نه اين که بگوييم من که نگاه نمي کنم. آنجا که بخواهيم به جاي بازسازي جهان سرمايه دار مردسالار, يک جهان ديگر بسازيم مشکل تلويزيون هم حل خواهد شد.»

مرضيه مرتاضي لنگرودي در سخنان خود با اشاره به اين که يکي از مولفه هاي رفتار جنبشي, اعتراض مدني است از اين که رفتار گروه هاي زنان به رفتارجنبشي نزديک شده است ابراز خشنودي کرد. او با اشاره به دوگانگي و تضاد بين رفتارها و گفتارهاي مسئولان قبل و پس از مسئوليت پذيري و تضاد آن ها با قانون اساسي, درباره سياست تلويزيون درباره زنان گفت:« لباسي که براي تن زنان مي دوزد بر تن او زار مي زند. صدا وسيما آن زناني را که قبول دارد و مذهبي مي داند ,براي آن که از چشم نا محرمان دور کند, حصاري از شرع و سنت و فرهنگ پدر سالار به دورشان مي کشد و سعي شان را منفعل و نا کارآمد بين آشپزخانه و اتاق خواب قرار مي دهد و آن هايي را که غيرمذهبي مي داند و مدرن مي خواند رها مي کند تا ابتذال را هرآنچه مي خواهد به سرشان بياورد در حالي که در جامعه واقعي زنان انواع نحله هاي مدرن , سنتي و حتي پسامدرن وجود دارد. » او با اشاره به تفکر غالب جنسيتي در اين رسانه گفت صدا و سيما عشق را از آن زن مي کند و فقط در حوزه خصوصي او را مجاز به بيان مي کند»

فريبا داودي مهاجر با اشاره به تصاوير کليشه اي زن در صدا وسيما گفت سيما با پخش سريال هايي که هويت زنان را نشانه رفته است زناني را نشان مي دهد که هيچ هدفي ندارند جز بچه داري, مهمان داري و در نهايت منتظر مي مانند تا مرد به خانه بيايد و در برابر خشونت هاي شوهرانشان سکوت کنند. هيچ هدف يا دغدغه اجتماعي ندارند. زن معمولا در صدا و سيما نقش معشوق را بازي مي کند و بچه ها انتظار مي کشند که يکي به يک کس ديگر برسد و انگار هيچ رابطه کاري , دوستانه, عاطفي و محبت آميز در زندگي اجتماعي ما محقق نمي شود و همه روابط ما روابط جنسي است. اين ارزش دادن به عشق نيست بلکه دروني کردن اين تفکر است که زناني که در قوانين ما به تمکين مجبور شده اند براي مردان خلق شده اند, اموال مرد هستند و براي هرکاري بايد از شوهرانشان اجازه بگيرند. اين همان ترويج تفکر «سالاري» است و با چادر يا بي چادر فرقي نمي کند. در اين سريال ها زنان به هرکاري مشغولند جز فکر کردن. زناني بدون نظر و عقيده و در انتظار انتخاب. او درباره ترويج چند همسري با اشاره به نظرات عبده و طرفدارانش «براي آن که اعتراض ما به چند همسري تکفير نشود» گفت در زماني که همه جور فساد و فحشا در دنيا و در ايران وجود دارد صدا وسيما بايد تابلو کردن تعدد زوجات را به افکار عمومي پاسخ دهد.

کاوه مظفري از انجمن هستبا انديش در نقد سياست هاي صدا وسيما گفت صدا وسيما رسانه اي دولتي و حکومتي است که نقش تريبون حاکميت را ايفا مي کند البته تريبوني که نه تنها داعيه خبر رساني و اطلاع رساني دارد بلکه خود را به عنوان برنامه ريز مروج سياست هاي فرهنگي نيز معرفي مي کند....سياست هايي که در چارجوب ايدئولوژي خودي / غير خودي در صدد حفظ وضعيت موجود است.

ليلي فرهاپور روزنامه نگار در شروع سخنانش به عنوان يک عضو دائم انجمن صنفي گفت تا به حال چنين نشستي را در اين انجمن نديده بودم و به اين دليل از شما وتشکل هاي زنان و «صدا وسيما» تشکر مي کنم(خنده حضار). او گفت :« الگوهايي که از طريق صدا و سيما و بسياري ديگر از رسانه هاي انحصاري و دولتي در مورد زنان در جامعه رواج داده مي شود با هدف مقاومت در برابر رشد و بلوغ سياسي, اجتماعي و اقتصادي زنان ارائه مي شود.»

ميترا شجاعي روزنامه نگار نيز مروري داشت برسريال هاي 10 سال اخير صدا و سيما و با ذکر مواردي از آن ها به اين نکته اشاره کرد که اين سريال ها در عين حال که توجه عامه را به خود جلب کرده اند به طور زيرکانه اي شخصيت زن را منکوب کرده اند.

ميترا صادقي با ذکر اين جمله که «من يک زن معمولي هستم», گفت:«من امروز با دختر 5 ماهه و دختر 8 ساله ام به اينجا آمدم و آمدم بگويم که زناني که در دايره تنگ خانه زندگي مي کنند نبايد به هر شکلي مورد اهانت قرار گيرند.آيا ما آمده ايم که يک کارگردان تلويزيوني را مورد انتقاد قرار دهيم؟ يا شوراي سياست گذاري صدا وسيما را که سا ل هاست تلاش مي کند زنان ما را خفيف نشان دهد؟ يا يک رسانه ملي را که يک مونولوگ يک جانبه ايجاد کرده است؟ به نظر من همه اين ها هست و نيست. در واقع ما اينجا جمع شده ايم که به مجموعه قوانيني انتقاد کنيم که به يک کارگردان, و به يک مسئول اجازه مي دهد به زنان اهانت کنند. مشکل فقط يک سريال نيست.

پريسا عشقي , مهدي حبيبي, شيوا نظر آهاري و... از ديگر سخنرانان بودند. عده ديگري براي سخنراني ثبت نام کرده بودند که نتوانستند سخنراني خود را ايراد کنند.

درپايان قطعنامه پاياني گردهمايي قرائت شد که در آن خواسته هاي زنان در سه بند مطرح شده بود. پيش از قرائت قطعنامه جمعيت حاضر شعار:«سيماي لاريجاني خاموش بايد گردد» را سرداد.