فمينيسم در جنبش
منبع: لوموند ديپلماتيك- شماره آوريل 2004
نويسنده: Marina DA SILVA
روزنامه نگار
برگردان: حوا بختياري
خانم سيمون دو بووار در سال ١٩٤٩ نوشته بود : « تمام تاريخ زنان به دست مردان نوشته شده » . نيم قرن بعد زنان بي شماري توانسته اند طي مبارزاتي طولاني براي نيل به حق راي – آزادي جنسي – حق آموزش و حق کار کردن، زندگي و سرنوشت خود را به دست گرفته و در آن تاثير گذار باشند . ٢٧ نويسنده ي زن و مرد از ١٠ مليت گوناگون از سه قاره دنيا براي « اين قرن فمينيسم ها » ( ١ ) گرد هم آمده اند تا در اين فعاليت حساس براي بررسي اين انقلاب کوپرنيکي سهيم باشند . کتاب با مقدمه اي از خانم ميشل پرو آغاز شده است که به تنوع تحليل ها و تجربه ها و پيچيدگي نقطه نظر هاي مشترک ميپردازد و در ضمن به اختلاف نظر هاي جنبش هاي نو پا و جديد که سعي در ثبت فمينيسم در بطن فرهنگ هاي ملل را دارند .
شايد تاثير نهايي و قابل توجه کتاب را در تحليل و ديد انتقادي که به فلسفه اصول علمي به سينما به زبان به مذاهب و قبل از همه به خود فمينيسم دارد، بايد جستجو کرد . از ميان چندين فصل از کتاب که به جنبه هاي تاريخي و سياسي اختصاص يافته، بايد درمورد « تجربه ي نازيسم » تاملي داشته باشيم . کتاب فمينيسم و سياست در مورد تناقض فمينيست هاي آلماني است که به قلم خانم ريتا تالمن به رشته ي تحرير در آمده . فمينيست هاي آلماني در سال ١٩١٩ با ٩٠ % آرا به حق راي دست يافتند ولي احزاب محافظه کار که شديد ترين مخالفين دمکراسي و حقوق زنان بودند و بعد حزب نازي ها از اين دستاورد بهره جستند . با تشويق سازمانهاي فمينيست اروپايي و آمريکايي براي بررسي تاريخ گذشته شان مشخص شد که به چه اندازه درک گذشته در تحکيم همبستگي و مبارزات امروزي مي تواند موثر باشد .
با گشتي در ميان کتاب هاي سرگرم کننده به کتاب « سينما نقد و خلق کردن » ( نقد فمينيست ) از آقاي نوئل بورش و خانم ژنويو سه نيه بر مي خوريم. در اين کتاب عنوان شده که هر چند تاثير و نفوذ فمينيسم در زمينه ي تئوريک در کشورهاي انگليسي زبان بيشتر است ولي در فرانسه فعاليت سينمايي پر تحرک و مبتکرانه اي وجود دارد . اين امر به شرايط خاص سينماي فرانسه که از کمک هاي دولتي استفاده کرده، برمي گردد و هم چنين به سياست هاي دولتي سرمايه گذاري در اين کشور که امروز بيش از گذشته مورد تهديد مي باشد . در اين ميان مي توان به فيلم موفق خانم کولين سه رو تحت عنوان زنان چه جيزي مي خواهند ؟ اشاره کرد . اين فيلم که در سال ١٩٧٧ ساخته شده مي تواند به عنوان سمبلي در فيلم سازي شناخته شود . نويسندگان از نتيجه تحقيقي و اجتماعي خود فيلمو گرافي غني تهيه کرده اند که کنجکاوي را تحريک و به سئوال وا مي دارد و گاهي نيز متضاد مي باشد – در رابطه با موقعيت زنان فيلمساز در تاييد توانايي هاي خلاقانه شان و – يک ديدگاه فمينيستي..... .
بررسي « جنبشهاي حق طلبانه و آزادي خواهانه ي زنان در ايران » محرکي سازنده و سود مند است . مقاله چه فمينيسمي خارج از غرب وجود دارد ؟ به قلم خانم آزاده کيان تيه بو که به اصلي ترين جنبش هاي اجتماعي زنان قبل از انقلاب ٧٩ پرداخته، بسيار جالب است . اينکه چطور زنان ايراني چه براي پذيرفتن حجاب و چه کشف حجاب ( به دستور رضا شاه در سال ١٩٣٦ ) مورد تهديد و زور و فشار قرار گرفته اند . مبارزه اي به قدمت يک قرن بر عليه بي عدالتي قانون مندي شده اي که با اهداف سياسي ونه الهي تنظيم شده بود . مبارزه اي که با بهره گيري از تجربيات و محفوظات جمعي شکل و انسجام گرفته بود .
در سطح کوچکتري از لحاظ جغرافيايي حق شهرکها براي زنان( ٢ ) به ارتباط « در عمل و از نزديک » بين « فمينيسم » و « زنان شهرک نشين » پرداخته . اين تحقيق که در طي سه سال انجام گرفته بطور مشخص در شرق منطقه ي فقير نشين وال دواز صورت گرفته(سارسل ، گونس، ويليه لو بل و گارژ له گونس ) که با برخي نظرات در اين رابطه در تضاد مي باشد . به چند نمونه از آن در اينجا اشاره مي کنيم
١- تمايزي که بين فمينيست و زنان بطور عام وجود دارد به اندازه اي که در اينجا و آنجا بدان اشاره مي شود، نيست .
٢- تجربيات عدم رابطه بين اقوام و مردم کشورهاي مختلف . نشان دادن تصويري بهتر و ارزشمند تر از خود - رد وبدل کردن دانسته ها و صحبت کردن و اختلاط که به طور طبيعي و آسان بين دو طرف صورت گرفته، بدون اينکه با اين کار « کسي زشت و يا بد جنس شود ».
٣ – ظلم و ستمي که بر زنان و دختران جوان ميشود خاص اين محله ها که دچار عدم تناسب در روابط اجتماعي و جنسي هستند نبوده و ميزان آن بيشتر از آمار کل جامعه نمي باشد .
٤ – نابرابري هاي اجتماعي – محدود بودن محيط و تبعيضات نژادي خشونت را دامن زده و آن را تشديد مي کند واين تنها در رابطه با زنان نيست . و هنگامي که فشار بطور مشخص بر عليه زنان و دختران اعمال مي شود علل آن را بايد در کليت سيستم پدر سالاري جست .
(١ ) قرن فمينيسم با مقدمه اي از Michelle Perrot و تحت نظارت Eliane Gubin – Catherine Jacques – Florence Rochefort – Brigitte Studer - Francoise Thebaut et Michelle Zancrinie Fournel از انتشارات اتوليه Atelier پاريس ٢٠٠٤ ٢٧ اورو فمينيسم و تاريخ مبارزه جويي و اجتماعي بودن : خواسته ها و مبارزات فمينيست ها، فمينيسم و سياست ، چه فمينيسمي خارج از غرب وجود دارد ؟
( ٢ ) حق شهرک براي زنان از Christine Bulot et Dominique Poggi انتشارات Atelier پاريس ٢٠٠٤ ١٥ اورو