زنان، پيام آوران صلح
امسال در بزرگداشت روز جهانى زن بسيارى از سازمان هاى مختلف زنان در كشورهاى گوناگون خواستار اجراى قطعنامه ۱۳۲۵ شوراى امنيت سازمان ملل متحد شدند. اين قطعنامه كه در سال ۲۰۰۰ به اتفاق آراء در جلسه شوراى امنيت به تصويب رسيده، خواستار شركت زنان در تمامى مراحل مختلف انجام مذاكرات صلح ا ست.
بيشترين مشكلات ناشى از جنگ هاى خانمان سوز را زنان تحمل مى كنند. آنان بالاترين آمار آوارگان و فراريان جنگى را دارند. به همين جهت حضور آنان در تمام مراحل مختلف حل اختلافات ضرورى است.
كشورهاى عضو اتحاديه اروپا و وزيران خارجه هشت كشور بزرگ جهان نيز بر اين امر متفق بودند. خانم ايرمگارد لوكه كه سخنگوى كمسيون غير نظامى حل اختلافات و عضو شوراى امنيتى زنان آلمان است در اين باره مى گويد:
«بطور كلى نمى توان صلح واقعى را مستقر كرد بدون اينكه نيمه ديگر، يعنى زنان در آن شركت نداشته باشند. من فكر مى كنم از اين نظر چيزى تغيير خواهد كرد زيرا زنان موضوعات ديگر را وارد جلسه بحث و گفتگو مى كنند. براى مثال وقتى در مورد مسئله حقوق بشر صحبت بشود هم زمان هميشه در مورد حقوق زنان نيز صحبت خواهد شد. اين پديده را هميشه مى توان مشاهده كرد كه وقتى زنان در جلسات مذاكرات صلح حضور ندارند به مسئله حقوق زنان نيز كمتر توجه مى شود.»
مسئله سخت تر اين است كه امروزه مذاكرات صلح را كسانى انجام مى دهند كه خود جنگ را شروع كرده اند و اغلب در اين مذاكرات درباره نظم بعد از جنگ گفتگو مى گردد. براى نمونه در افغانستان نشان داده شد كه مسائل حقوق زنان قربانى مسائل ديگر شده است. اين شايد يك پيروزى بزرگ براى زنان باشد كه در كشور عراق با تصويب پيش نويس قانون اساسى، اين امر پذيرفته شده است كه بيست و پنج در صد نمايندگان مجلس را، زنان تشكيل بدهند.
اين در جايى است كه محققان حقوق زنان معتقدند كه آنان بى دليل صلحجوتر از مردان نيستند. تحقيقات زيادى نشان مى دهد كه زنان خشونت را به طريق ديگرى از مردها تجربه مى كنند. بعلاوه زنان بيشتر در ايجاد صلح و همزيستى تلاش مى كنند. خانم مارتينا فيشر از مركز تحقيقات براى حل سازنده اختلافات از برگ هوف در برلين در اين مورد مى گويد كه در نهايت مى بايست نيازهاى زنان نيز مورد توجه قرار گيرد:
«من فكر مى كنم كه مسئله بر سر اين است كه زنان به عنوان شركت كنندگان فعال در مد نظر قرار گرفته شوند، به عنوان نقش آفرينان اساسى جامعه. من مى توانم اين موضوع اصلى را مطرح كنم كه شركت دمكراتيك زنان در مذاكرات، برابرى حقوقى آنان را ممكن مى سازد. اينكه آيا واقعا يك ديد زنانه در مذاكرات صلح وجود دارد من نمى توانم مدعى شوم زيرا اين وظيفه فقط بر عهده زنان نمى بايست گذاشته شود. از اين نظر من هميشه شديدا مخالف اين مسئله بوده ام كه همه چيز را به دو بخش تقسيم كنيم، در يك سمت زنان خوب و در سمت ديگر مردان بد. اين مسئله واقعيت اجتماعى را نيز منعكس نمى كند.»
زنان اغلب بر سر ميز مذاكرات با اين اميدوارى شركت مى كنند كه منطق ديد نظامى را بشكنند. براى مثال زنان اسرائيلى و فلسطينى به عنوان اولين ها بدور از تمام موانع با يكديگر به گفتگو نشستند. در افريقاى جنوبى اين مسئله معروف است كه در مرحله نخست زن ها بودند كه عليرغم تبعيض نژادى، هدف هاى مشترك را دنبال كردند و امروزه يكى از بهترين قوانين اساسى را در ارتباط با مسائل زنان در تمام جهان دارند. در افريقا گروه هاى بسيار برون مرزى از تشكل هاى طرفدار صلح زنان وجود دارد كه در راه انجام موفقيت آميز اين پديده فعالند.
با وجود اين از طرف تمام فعالان مسائل زنان شكايت مى شود كه بر روى كاغذ نقش زنان به رسميت شناخته مى شود ولى به آن ها وسايل كافى و امكانات مناسب داده نمى شود كه قطعنامه ۱۳۲۵ سازمان ملل را به اجرا درآورند. براى مثال اين قطعنامه خواستار حضور چهل درصدى زنان در نيروهاى صلح و كلاه آبى هاى سازمان ملل شده بود. مثال ديگر عدم حضور زنان به عنوان سفيران و ماموران ويژه سازمان ملل در ارتباط با صلح است.
علاوه بر آن مبارزان زن فعال در راه صلح خواستار آنند كه سى درصد از پست هاى رده هاى رهبرى سازمان ملل نيز توسط زنان اداره شوند. آنان خواستار اين مسئله نيز هستند كه در سازمان هاى غير دولتى نيز در صدى براى حداقل حضور زنان در نظر گرفته شود. بنا بر مفاد اين قطعنامه با حضور حداقل درصدى از زنان شركت كننده در كنفرانس هاى حل اختلاف امكان نتيجه گيرى سريع تر خواهد بود. اين مسئله هنوز در همه جا صورت نمى گيرد.
خانم ايرمگارد لوكه در اين باره مى گويد:
«من فكر نمى كنم كه مسئله بى توجهى به جنسيت در اين گفتگوها آگاهانه انجام گيرد، در واقع اين مسئله بيشتر به فراموشى سپرده مى شود. به اين معنى كه اين مسئله هنوز در ضمير ناخودآگاه نمايندگان مرد در سازمان هاى مختلف چه در حكومت و چه در رسانه هاى جمعى نيست. در مقالات روزنامه ها متأسفانه به مسئله اجحافات جنسى زياد توجه نمى شود. من فكر مى كنم در اينجا مهم است كه ما پيوسته در انجام اين امر بكوشيم تا اينكه بالاخره اين موضوع در ضمير ناخودآگاه مردان و بايد بگويم تعداد زيادى از زنان بنشيند.»
به منظور اينكه اين خواست زنان در جوامع بين المللى به كرسى نشانده شود و حضور زنان در كنفرانس هاى صلح وزنه بيشترى بيابد امسال زنان دست به جمع آورى طومارهاى امضاء شده زدند و به بحث و گفتگو در باره چگونگى به انجام رساندن قطعنامه ۱۳۲۵ سازمان ملل از جمله در صفحات اينترنتى پرداختند. ايرمگارد لوكه از اتحاديه آلمانى حل اختلافات خواستار شركت فعال حكومت آلمان در اين امر شد:
«من مى خواهم بگويم كه دولت آلمان مى تواند نقش فعالتر و بارزترى را در اين امر ايفا كند. در اين ميان دولت آلمان از خواستاران اجراى قطعنامه ۱۳۲۵ سازمان ملل است. در اينجا در واقع يك قدم به سمت درست برداشته شده ولى براى ما هنوز قدم اساسى و موثر كه ما را به سمت جلو براند و واقعا نظرات قطعنامه را اجرا كند كم است.»