|
بدون شرح :
كريستوفر كوك، مشاور انگليسي‌و از طراحان بورس نفت ايران !!
:
تاخيردرراه‌اندازي‌بورس‌نفت،فرصتهاي‌زيادي‌از ايران گرفت
منبع
سرمايه
آذرجزايري:
در حال حاضر صندوق بازنشستگي نفت با 80 درصد سهم و بنياد مستضعفان و
سازمان منطقهء آزاد كيش هر يك با 10 درصد، اعضاي هيات موسس شركت بورس
بين‌المللي نفت ايران هستند. كارشناسان مي‌گويند براي شروع كار، اين
سهام بايد تغيير كند و 80 درصد سهم صندوق بازنشستگي نفت بايد به سازمان
بورس اوراق بهادار واگذار شود.
كريستوفر كوك، پايه‌گذار بورس نفت لندن و مدير اعمال قوانين بورس نفت
انگلستان و از طراحان بورس نفت ايران چندي پيش به دعوت سازمان بورس
اوراق بهادار و به منظور آشنا كردن مسوولان با روند اجرايي اين بورس در
كشور و جلوگيري از اشتباهات به ايران آمده بود.
به
گفتهء وي در اين جلسه تمامي اعضاي حاضر (مسوولان وزارت نفت، سازمان
بورس اوراق بهادار، سازمان منطقهء آزاد كيش و بنياد مستضعفان) با
توضيحات وي براي واگذاري سهام صندوق بازنشستگي نفت به سازمان اوراق
بهادار رضايت شفاهي خود را اعلام كرده‌اند.
كاهش سهم صندوق به 5/2 درصد
وي
در پاسخ به اين سوال كه آيا وزارت نفت با انتقال اين سهم به سازمان
بورس اوراق بهادار موافقت كرده است؟ گفت: «اين طرح به صورت نقشهء راه
در دست تهيه است كه به زودي به مديريت بورس اوراق بهادار ارايه خواهد
شد و در صورت تاييد وي و مسوولان حاضر در جلسهء اخير به عنوان يك پيشنهاد
به وزير امور اقتصادي و دارايي به منظور تاييد فرستاده خواهد شد و در
صورت موافقت حركت‌هاي بعدي زودتر انجام خواهد شد كه در اين صورت سهم
صندوق بازنشستگي نفت به 5/2 درصد كاهش خواهد يافت.»
او
مي‌گويد: «تمام سعي‌مان در اين است كه با وزارت نفت رابطهء مثبتي داشته
باشيم. چون در اين بورس، فروشندهء اصلي وزارت نفت است و بايد رضايت آن
را در همه كارهاي اجرايي داشته باشيم. اما اين به آن معني نيست كه براي
انتقال سهم صندوق بازنشستگي نفت به سازمان بورس اوراق بهادار نياز به
تاييد اين وزارتخانه داشته باشيم.»
دليل اين پيشنهاد نيز آن است كه وزارت نفت به علت آن‌كه يك طرف معامله
محسوب مي‌شود طبق قوانين اجرايي بورس نمي‌تواند صاحب درصد بيش‌تر سهم
اين بورس باشد.
اميدواري براي اجراي مرحلهء اول تا شش ماه آتي
از
او مي‌پرسم پس چگونه است كه مسوولان وزارت نفت هر روز اعلام مي‌كنند،
بورس نفت دو ماه آينده افتتاح مي‌شود در صورتي كه طبق گفته‌هاي شما
تازه مي‌خواهيد نقشهء راه تغيير سهام را آماده كنيد؟
او
پاسخ مي‌دهد; متاسفانه مسوولاني كه مي‌گويند بورس نفت دو ماه آينده
شروع به كار مي‌كند از بازار و بورس اطلاع دقيقي ندارند. در صورتي كه
اگر امروز بودجهء لازم تخصيص داده شود و مديريت جديد براي تعيين گروه
كاري مشخص شود مي‌توان اميدوار بود كه طي سه تا شش ماه آينده مرحلهء
كوتاه‌مدت بورس نفت را اجرا كنيم.
در
حال حاضر در وزارت نفت دو ديدگاه متفاوت وجود دارد، يك ديدگاه موافق و
حمايت‌كنندهء اجراي اين بورس و ديدگاه دوم مخالف اجراي اين بورس است.
در
حال حاضر و طبق طرح اوليهء ارايه شده براي رسيدن به يك بورس ايده‌آل سه
مرحله پيش رو است.
مرحلهء اول، مرحلهء كوتاه‌مدت است كه در اجراي اين مرحله كار صرفاً با
چند قلم مشخص چون فرآورده‌هاي پتروشيمي براي منطقه جذاب است و به صورت
غيرآشكار شروع مي‌شود.
در
مرحلهء دوم كه ميان‌مدت نام دارد، اقلام و بازار را گسترش مي‌دهند.
و
در نهايت در مرحلهء آخر نيز كه بلندمدت نام دارد قوانين لازم را در
بورس به مرحلهء عمل و اجرا مي‌رسانند. در اين صورت بورس نفت به صورت
كامل اجرايي مي‌شود كه براي رسيدن به اين مرحله به سه سال زمان نياز
است.
اين كارشناس مي‌گويد:«متاسفانه وزارت نفت طي سه سال گذشته شركت نفت با
وجود اين‌كه تعريف‌هاي بسياري از اين پروژه مي‌كرده است، اما شاهد آن
بوده‌ايم كه كارشكني مي‌كنند كه اگر بخواهيم كار را شروع كنيم بايد از
ابتدا راه را پيمود.»
بورس نفت اسلامي در ايران
او
در پاسخ به اين پرسش كه آيا ساختار طراحي شده براي بورس نفت ايران به
شكل و روش بورس‌هاي بين‌المللي است يا مكانيزم جديدي دارد؟
مي‌گويد:«خير ساختار ما با بورس‌هاي بين‌المللي فعلي و رايج جهان
متفاوت است. در شيوهء فعلي كه الان وجود دارد كالايي فروخته مي‌شود كه
در آينده تحويل داده مي‌شود. در واقع خريد و فروش به صورت كاغذي انجام
مي‌شود. ولي در فرمول ما آنچه كه دقيقاً داريم مي‌فروشيم كه مكانيزم
جديدي به حساب مي‌آيد. اما بايد براين نكته تاكيد كنيم كه ما معادلات
بازار را به هم نمي‌زنيم بلكه فرمول‌هاي جديدي را مي‌آوريم كه با
مكانيزم‌هاي اسلامي ارايه مي‌شود. در اين صورت سود بيش‌تري هم به
مصرف‌كننده و هم به فروشنده مي‌رسد.»
تاسيس بورس نفت يك ضرورت
كريستوفركوك در جواب اين سوال كه به نظر شما ضرورت تاسيس بورس نفت در
ايران چيست؟ هم مي‌گويد:«در اين جلسه نيز اين مسايل مطرح شد. تاسيس
بورس نفت در ايران از سه جهت براي ايران داراي منفعت است چه به لحاظ
داخلي، منطقه‌اي و بين‌المللي.» او سپس اين سه جنبه را توضيح
مي‌دهد:«از لحاظ داخلي باعث شفافيت در فروش نفت و اقلام نفتي مي‌شود.
متاسفانه در حال حاضر اكثر سرمايه‌گذاري‌ها در ايران روي فروش خودرو و
موبايل صورت مي‌گيرد و اين نشان مي‌دهد كه فضاي لازم براي سرمايه‌گذاري
در اين‌جا وجود ندارد. با تاسيس اين بورس كمكي به چرخش سرمايه در ايران
مي‌شود.»
از
لحاظ منطقه‌اي نيز موجب تقويت جايگاه ايران و استحكام آن در منطقه
مي‌شود و از لحاظ بين‌المللي نيز ايران مي‌تواند تاثيرگذاري لازم را
در قيمت‌هاي نفت داشته باشد
مخالفان دلايل مشخصي ندارند
و
آيا علت مخالفت مسوولان نفتي در اين جلسه مذكور مشخص شد؟ پرسش ديگري از
اين كارشناس بود «مخالفان تاسيس بورس نفت، دلايل مشخصي براي مخالفت خود
نداشتند. مثلاً به عنوان نمونه يك نفتي‌ها علت مخالفتش را عدم تمايل
ايران به فروش نفت به اسراييل عنوان كرد و از اين بابت اظهار نگراني
مي‌كرد كه خريداران نفت در بورس نفت ايران را به اسراييل بفروشند.
نكتهء بسيار خوبي كه در طرح ارايه شده از سوي ما ديده شده آن است كه به
ازاي هر بورسي يك سازمان فعال در شركت بين‌المللي بورس نفت ايران تشكيل
مي‌شود كه بر اين اساس مي‌توان قوانين و مقررات را اعمال كرد در اين
صورت هر شركتي براي حضور در بورس بايد اول عضو اين سازمان باشد كه در
صورت تخلف شركت عضو از اساسنامهء مذكور و از ليست حذف خواهد شد. با
اعمال اين ماده مي‌توان از فروش بعدي نفت ايران به اسراييل جلوگيري كرد
و در صورت اطلاع از فروش نفت به اين كشور، شركت مذكور حذف خواهد شد.»
«فرمول
جديد بيش از هر چيز مبتني بر موازين و معاملات اسلامي است.» اين تاكيد
كوك است و توضيح مي‌دهد: «البته باز هم بايد تاكيد كنم كه اين مكانيزم
جديد معاملات را بر هم نمي‌ريزد. ما فقط فرمول‌هاي جديدي را وارد
مي‌كنيم كه بر اين اساس سود بيش‌تري به دو طرف معامله مي‌رسد.
افسوس فرصت‌هاي از دست رفتهء ايران
وي
در جواب اين پرسش كه فكر مي‌كنيد باوجود بورس نفت در كشورهايي چون قطر
و دوبي در خاورميانه آيا مي‌توان اميدوار به موفقيت‌بورس نفت ايران
بود؟
گفت: اگر سال 2001 كه ما اين طرح را ارايه كرديم ايران كار را شروع
كرده بود ما به جاي قطر و دوبي پيشرو در تاسيس بورس نفت در منطقه
بوديم. متاسفانه ايران اين فرصت را از دست داد. در حالي كه روزي ما
اولين بوديم امروز بعد از همه داريم به اين مساله مي‌رسيم.
تيمي كه در حال حاضر مشغول اجراي بورس در اين دو كشور است را مي‌شناسيم
و به جرآت مي‌توانيم بگوييم كه تيم ما كه طرح بورس نفت ايران را بر
عهده داشتند در ميان آن‌ها بهترين بودند. مجموع تيم ما حدود 18 نفر است
كه همهء افراد آن مديران با سابقهء بورس لندن و نيويورك هستند. مطالعات
اوليه اين طرح آگوست 2004 به وزارت نفت تحويل داده شد. نكتهء غم‌انگيز
اين مساله آن است كه بعد از تحويل مطالعات اوليه براساس قول صفي‌پور
مسوول پروژهء قرار شد كه مطالعهء اوليه را ما ارايه دهيم و وي قول
پرداخت پول را به ما داد اما تنها چيزي كه تا به حال مشهود بوده آن است
كه از مطالعات براي مجوز بورس از شوراي بورس استفاده شده در نهايت مجوز
نيز صادر شد.
هر
چند كه با تاخير به اين‌جا رسيده‌ايم اما مطمئن هستيم كه فرمول ما
بسيار متفاوت با معاملات غرب است در صورتي كه در دوبي همان طرحي اجرا
شده كه در غرب اعمال شده است.»
او
توضيح داد: «البته نبايد اين مساله را ناديده گرفت كه قطر براي تاسيس
بورس نفت بسيار هزينه كرده است. در صورتي كه ايران همچنان قسطي پيش
مي‌رود ولي مطمئنيم كه فرمول قوي ما حرف جديدي در بازار مي‌زند.»
به
گفتهء وي، در حال حاضر نقطهء قدرت قطر و آنچه كه وي را از ديگران
متمايز مي‌كند
LNG
است. كه ما معتقديم مكانيزم فعلي قطر، مكانيزم قابل ارايه به بازار
نيست اين در حالي است كه قطر در يك ميدان بزرگ گازي با ايران مشترك است
و ما در اين جلسهء مذكور كه در سازمان بورس اوراق بهادار برگزار شد،
دلايل موفق نبودن قطر را در بازار
LNG
با
مكانيزم فعليش را تشريح و رمز موفق بودن در اين بازار را نيز با فرمولي
خاص ارايه كرديم.
پنج ميليون دلار هزينهء كوتاه‌مدت
هزينهء اجراي بورس نفت در مرحلهء كوتاه‌مدت چقدر است و همين‌طور چه
تضميني وجود دارد كه ايران بتواند در اين بورس موفق عمل كند و هزينه‌هايش
برگشت خورده شود؟ اين دو پرسش را وي اين‌گونه پاسخ داد: «براي اجراي
مرحلهء كوتاه‌مدت كه همان مرحلهء نقشهء راه است حدود پنج ميليون دلار
لازم است. در حال حاضر كه هنوز بورس نفت ايران تاسيس نشده است پارلمان
اسكاتلند و وزارت انرژي نروژ براي حضور در اين بورس ابراز علاقه و
تمايل كرده‌اند. همچنين پيش‌بيني مي‌شود ونزوئلا و كشورهاي حوزهء درياي
خزر از ديگر مشتريان اصلي اين بورس در ايران باشند.»
بحث دلار يا يورو بي‌معني است
آخرين نكته‌اي كه با اين مشاور بين‌المللي بورس نفت ايران در ميان
گذاشتيم اين بود، آيا در مطالعات و جلسات شما بحثي در مورد تعيين نوع
فروش به صورت دلار يا يورو شده است؟ و او هم پاسخ داد: «در حال حاضر
بحثي در مورد نرخ ارز به صورت دلار يا يورو وجود ندارد. اين‌ها مسايلي
است كه مطبوعات زياد به آن مي‌پردازند وگرنه اگر بخواهيم به اين بحث‌ها
دقيق شويم متوجه خواهيم شد كه حجم معاملات غيرنفتي چند برابر معاملات
نفتي در دنياست. با اين‌كار نمي‌توان ضربه‌اي بر اقتصاد آمريكا زد.
بهتراست حركت ما اقتصادي باشد نه سياسي و بر اين اصول است كه مي‌توان
در بورس نفت موفق بود.»
|
