بازگشت به صفحه نخست

آزاد راه تهران- شمال

 طرح بيابان زايي تهران – شمال

بخش اول

گزيده اي از نظرات و تصميم  گيري هاي مسئولين نزديک به  يک دهه   ( 1375- 1385)

جمع آوري و تنظيم : کانون ديده بانان زمين -  نسرين دخت خطيبي – پژوهشگر جغرافي

مقدمه

 عمليات اجرايي آزاد راه تهران- شمال که از آن تاكنون به عنوان بزرگترين طرح راه سازي ايران نام برده شده ، رسماً در روز 19 آذر ماه 1375 هم زمان در دوقطعه کن و سولقان در تهران و مرزن آباد  آغاز شد . اکنون که نزديک به يک دهه از آغاز عمليات اجرايي آن مي گذرد اين طرح با چالش هاي بسياري مواجه بوده است که حاصل تضاد ديد گاه هاي اجرايي و عملي مجري و سرمايه گذار طرح با تصميات دولتي بوده است .  که 5 درصد پيشرفت فيزيکي طرح در اين يک دهه   بازتاب همين تضاد ها بوده است . 

نگارنده به دليل علايق تحصيلي  و شخصي  به ارزش ها و  ويژگيهاي البرز مرکزي از آغاز عمليات اجرايي  همواره در اين مورد حساس بوده و مطالعات زيادي در خصوص آن انجام داده است که مطالعه بيش از 30 گزارش ، کتاب و مقاله  از آن جمله است که در اين ميان مي توان به مطالعه گزارش  کامل طرح آزاد راه تهران – شمال ،  گزارش ارزيابي طرح آزاد راه تهران شمال   ، گزارش برنامه پنجساله دوم توسعه اقتصادي واجتماعي و فرهنگي استان مازندران  ( سازمان برنامه و بودجه استان مازندران ) – طرح منطقه اي گيلان و مازندران ( وزارت مسکن و شهرسازي سال 1368 ) طرح تفصيلي بهره برداري و احياي اراضي ساحلي کرانه هاي درياي مازندران ( سرجنگلداري کل منطقه ساري – آذر 1365 ) – مطالعات شناسايي تکميلي طرح جامع توسعه منابع آب و خاک منطقه ساحلي درياي خزر ( سازمان برنامه و بودجه – مشاور پژوهاب -1365 )  - گزارش اقتصادي – اجتماعي و فرهنگي استان مازندران ( سازمان برنامه و بودجه 1374 ) – پژوهشي پيرامون جغرافياي انساني شمال ايران ( نوشته دوپلانول ترجمه دکتر سيروس سهامي ) – توانهاي محيطي ايران ، زمينه هاي جغرافيايي طرح جامع سرزمين ( دکتر محمد تقي رهنمايي 1370 ) – گزارش طرح جامعه جهانگردي در ايران ( سازمان برنامه و بودجه – مشاور توريست کنسولت -1352 ) – طرح هاي جامع و تفصيلي برخي شهرهاي شمالي کشور ( وزارت مسکن و شهر سازي ) – ژئومورفولوژي در برنامه ريزي هاي محيطي تاليف ج- ام – هوک 1372 – بررسي جغرافياي طبيعي شمال ايران –دکتر سيروس سهامي و غيره اشاره کرد . به علاوه غير از منابع مطالعاتي اشاره شده ، بازديد هاي مکرر از منطقه طرح در آبخيز هاي کن و سولقان ، کرج و چالوس و... داشته است . حاصل و چکيده  اين مطالعات که در زمان عضويت اينجانب  در تشکل زيست محيطي جمعيت زنان مبارزه با آلودگي محيط زيست به عمل آمد، در  جزوه اي تحت  عنوان " آزاد راه تهران- شمال چرا نه " منعکس شد . اين جزوه در فروردين 1377 تکثير و در سطح وسيعي توزيع شد  و متعاقب آن جزوات و مقالات ديگري نيز منتشر شد. علاوه برآن ، در فاصله اين سال ها تا تاسيس کانون ديده بانان زمين ( 1381 ) چندين مصاحبه  و  نيز  براي تبين بيشتر اثرات تخريبي اين طرح  در البرز مرکزي و پيامد هاي آتي آن  صورت گرفت که از آن جمله است:  *-مصاحبه با روزنامه ايران 30 و 31 شهريور 1378 ، مصاحبه با مجله صنعت حمل و نقل شماره هاي 171 تيرماه1377 و  شماره 124 شهريور ماه 1379 ، مصاحبه با هفته نامه اميد جوان  با نام جمعيت  در شماره هاي تير و مرداد 79 بعلاوه  برخي ديگر از روزنامه ها نيز با استفاده کامل از  جزوه " آزاد راه تهران شمال چرا نه " عيناً مطالب اين جزوه را منتشر کردند برخي با ذکر جمعيت و برخي بدون ذکر آن . علاوه بر آن سخراني هايي نيز انجام دادم که از آن جمله است در منطقه " لانيز " شهرستاک در اولين تجمع اعتراض آميز تشکل هاي زيست محيطي در کنار کارگاه آزاد راه در تاريخ دوم مهرماه 1378 ( تحت عنوان هزار روز تخريب ) ، و سخنراني هاي ديگري در گرد هم آيي هاي جمعيت ا ..." لازم به ذكر است كه  در کتاب "جنگل هاي باستاني شمال در آستانه وداع"  ( به قلم نگارنده  )  نيز  در بخش عوامل تخريب جنگل هاي شمال به اثرات تخريب اين طرح در اين عرصه هاي ملي اشاره شده است .

اين چند خط از آن رو مطرح شد که نشان دهد نگارنده از همان ابتداي فعاليت آزاد راه تهران -شمال به اشکال گوناگون  پيگير اثرات تخريبي اين طرح  و انعکاس آن بوده است!

 در حال حاضر با فعال شدن مجدد طرح بعد از عقد قرار داد با چيني ها و شروع زمزمه هاي ناگوار در چاپ اوراق مشارکت .  کانون ديده بانان زمين لازم دانست که با نگاهي دوباره  به اين طرح  بار ديگر هشدار هايي درمورد اثرات مخرب زيست محيطي طرح  در نابودي مهم ترين و ارزشمند ترين بخش البرز مرکزي  در "سايت ديده بانان زمين انعکاس دهد "  شايد قدمي هر چند کوچک و بر حسب مسئوليت اخلاقي که در حفظ اين ارزش ها احساس مي کند را انجام داده باشد ! لذا نگارنده اين گزار ش بر حسب تصميات کانون ديده بانان زمين بر آن شد اين  مطالعات را  تحت دو بخش  تنظيم کند:    بخش اول مرور ي است بر  تصميمات و نظرات مسئولين در يک دهه. باشد که بررسي اين روند پر از   تناقض  ميان حرف ، شعار  تا عمل ، هر دوستدار  محيط زيست و هر ايراني که  به منابع ملي کشور  مي انديشد  و دغدغه حفظ آن را دارد را قانع کند که وعده هاي مجريان طرح و حاميان دولتي آنها مبني بر حفظ ارزش هاي زيست محيطي  چه در هنگام اجراي طرح و چه بعد از آن  به هيچ وجه قابل اعتماد و عملي نيست !  بخش دوم اين گزارش نيز مرور ديگري است بر  ويژگيهاي بستر جغرافيايي طرح و اثرات مخرب آن  از تهران تا شمال که متعاقباً در همين سايت ارائه خواهد شد .  گفتني است.

 اين  طرح  تاکنون متاثر از تصميمات سه رئيس جمهور  و هفت وزير راه  و ترابري بوده است  ( ترکان ، حجتي ، دادمان ، افشار ،   خرم ، بناب ، رحمتي )  ولي سناريست اين  بازي خطرناک با منابع طبيعي بسيار با ارزش و  بيت المال   ( جنگل هاي باستاني شمال و آبخيز هاي  حياتي تهران و..)  در اين يک دهه  بنياد مستضعفان و جانبازان بوده و هست !!

بخش اول

اين بخش شامل دو قسمت است . در  قسمت اول تلاش شده که گزيده اي از نظرات و تصميمات مسئولين اعم از مسئولين طرح و ساير مسئولين کشور در فاصله  نزديک به يک دهه جمع آوري و بايکديگر مقايسه شود  .

در قسمت دوم  براي آن دسته از علاقه مندان که مايل به اطلاعات بيشتر درمورد مآخذ  اين نظرات و نقل قول ها هستند  به ترتيب تاريخ از آغاز عمليات اجرايي طرح (  آذر ماه 1375)  تا  مقطع فعلي ( تيرماه  1385  )  گزيده اي از آنها تنظيم و ارائه شده است.

÷ : قسمت هايي که در بين نقل قول ها  با اين رنگ هاي لايت شده  نظر نگارنده است

 قسمت اول : چکيده و مقايسه يک دهه  عمليات اجرايي ، واگذاري اراضي ملي به بنياد و  تصميمات مسئولين 

پيش بيني زمان بندي اجرا ي طرح   

پيش بيني اتمام پروژه در  آغاز عمليات ( آذر ماه سال )1375 حدود هفت سال( 1383 ) ç و امروز پيش بيني شده در سال 1390 به اتمام رسد . ( يعني بيش از دو برابر زمان بر آورد شده اوليه)

پيشرفت طرح :

شروع عمليات آذر 1375 çپيشرفت تا امروز ( تيرماه 85 )  پنج درصد.

بر آورد هزينه:

بر آورد هزينه اوليه پروژه در  سال 1375معادل  150 ميليارد تومان çبر آور هزينه در  امروزبراي انجام طرح ،  هزار ميليارد تومان

نقش دولت در هزينه اجراي طرح

آذر ماه 1375 هاشمي رفسنجاني  رئيس جمهور وقت  : يکي از ويژگيهاي طرح احداث اين آزاد راه ، اين است که هزينه اجراي آن را دولت نمي پردازد.    9ç  سال بعد :  " پرداختي دولت تا پايان سال 83 با احتساب نرخ سود در مجموع معادل 843367 ميليون ريال (شامل پرداخت نقدي معادل 254755ميليون ريال به اضافه ارزش زمين‌هاي واگذاري معادل 588612 ميليون‌ ريال) بوده در صورتي كه آورده طرف مشاركت تا پايان سال 82 جمعا معادل 540000 ميليون ريال بوده كه از اين مبلغ 347000ميليون ريال آن مورد تاييد وزارت راه و ترابري قرار گرفته و در مجموع آورده مزبور تا پايان سال 83 معادل 610000 ميليون ريال برآ ورده شده است . به منظور جلوگيري از زيان بيشتر و استيفاي حقوق دولت و ملت، قرارداد مشاركت در احداث آزاد راه تهران - شمال بهتر است فسخ گردد و وزارت راه و ترابري نظير ساير طرح‌هاي عمراني در دست اجرا مسووليت احداث آزاد راه مذكور را خود با انتخاب پيمانكاران داخلي يا خارجي بر عهده گيرد.  (مركز پژوهش هاي مجلس ديماه 1384 )   

پيش بيني هزينه طرح با واگذاري جنگل ها و آبخيز هاي ملي به بنياد براي تغيير کاربري و معامله

با احداث شهرک هاي مسکوني در مسير اين آزاد راه و دريافت عوارض ، بازگشت سرمايه احداث آن حاصل خواهد شد(ترکان - وزير راه و ترابري آذر 75 ) ç در مسير آزاد راه تهران –شمال 5 شهرک 600 هزار نفري ساخته خواهد شد ( طاهر نژاد نماينده چالوس و نوشهر بهمن75 ):   çيک سال بعد ( بهمن 1376)  ميري  مجري طرح:  در موقع عقد قرارد اد با دولت در تاريخ 12/8/75  به ما گفتند : اطراف طرح به شما زمين خواهيم داد . اما پس از انجام مطالعات و بازديد از مسير طرح مشخص شد که در آنجا اصلاً زمين با توجيه زيست محيطي و صرفه اقتصادي وجود ندارد . ( ظاهراً بنياد تا آن تاريخ مسير طرح  را  به درستي نديده بوده است!! )  در نتيجه دولت تصميم گرفته است در محدوده شمال تهران ، حد فاصل کرج  تا لواسانات ( آبخيز هاي  بسيار حياتي آب تهران يعني حوزه کرج و حوزه لتيان )   و همچنين در شمال کشور ( جنگل هاي باستاني و دست کاشت شمال ) پنجاه ميليون متر مربع زمين معادل يارانه مورد نظر به ما واگذار کند  ئه شده است.

آنچه که از جنگل ها و آبخيز هاي  حياتي تهران تاکنون به بنياد داده شده 

 مدير اجرايي منطقه يک آزاد راه (   شهريور1379  )ç :  در جاهاي مختلف کشور به ما زمين داده اند تا ساخت و ساز ها را در آنجا صورت گيرد . مثل  نمک آبرود  ، کلاردشت ، کرج ، فرديس ، قلهک و ..ç ربيع پور عضو شوراي شهر کلاردشت  (ارديبهشت  1379 ):   واگذاري بيش از 350 هکتار جنگل هاي نوشهر – چالوس و کلاردشت به بنياد ظلم بزرگي است  ç-حجتي وزير راه ( شهريور    1379 ): ...  بنياد،  سرمايه گذاري خود را در ساخت آزاد راه تهران – شمال را به اختصاص حدود  شش هزار هکتار زمين از سوي دولت به بنياد مشروط کرده بود که به دستور رئيس جمهوري  و همکاري وزارتخانه هاي جهاد سازندگي و وزارت مسکن و شهر سازي ، تا کنون بخش عمده اي از تعهد دولت در اين زمينه انجام شده است. واگذاري 250 هکتار از زمين هاي شهرکهاي اطراف تهران از جمله پرديس ، هشتگرد و چيتگر از سوي وزارت مسکن و شهرسازي و حدود  (2000 )دو هزار هکتار از سوي جهاد سازندگي عمدتاً از زمين هاي شمال کشور از جمله زمين هاي واگذار شده به بنياد براي ساخت آزاد راه تهران- شمال  بوده است çجلالي- رئيس سازمان جنگلها (اسفند1384 ):  در سال 1375  1100  ( هزار و 100 ) هکتار از اراضي جنگلي شمال  با مصوبه دولت براي تأ مين هزينه هاي احداث آزاد راه تهران – شمال به مجري طرح آزاد راه واگذار شده ç- ميري مجري طرح ( شهريور1379 )  : ...  زمين ها تعيين شده از جمله در منطقه شمال کنار چالوس که در توسعه شهري چالوس پيش بيني شده است . در منطقه صلاح الدين کلاه  و در کلاردشت هم پيش بيني شده است.  ç  شمس الله شريعت نژاد- معاون امور جنگل هاي شمال : برخلاف ادعاي شرکت آزاد راه تهران- شمال که اظهار داشته اند اراضي واگذاري ماهيت جنگل ندارد بايد عرض کنم متاسفانه بخش هايي از اين اراضي اتفاقاً 100 درصد جنگل بکر و ملي بوده که بر خلاف مصوبه هيات دولت واگذار شده که براي نمونه مي توان از جنگل هاي اطراف روستاي " مجل " در کلاردشت و يا روبروي پمپ بنزين کلاردشت نام برد.

پيشنهاد جديد  بنياد  به دولت براي تامين هزينه بعد از يک دهه سوداگري اراضي ملي  

 براي اجراي طرح آزاد راه تهران - شمال 50 ميليارد تومان اوراق مشاركت منتشر مي شود. پيشنهاد انتشار اين رقم اوراق به وزارت راه و ترابري ارائه شده است .

بعد از هشت سال  واگذاري جنگل ها ي باستاني و آبخيز هاي حياتي  براي تغيير کاربري و معامله زمين،  تازه مسئولين به ياد غير قانوني بودن  واگذاري اين زمين ها  به بنياد   مي افتند !!

معاون سازمان حفاظ محيط زيست(اسفند 82) به رغم ممنوعيت ساخت و ساز در اطراف آزاد راه تهران – شمال همچنان مجوز ها از سوي بخشداري ها صادر مي شود . ... به بيان معاون  نيروي انساني سازمان حفاظت محيط زيست اين مجوز هاي غير قانوني متاسفانه از سوي دو کميسيون ماده 5 و 13 صادر مي شودç  معاون سازمان جنگل ها ( اسفند  1382 ):  واگذاي زمين هاي اطراف آزاد راه – تهران شمال غير قانوني است اصل اجراي اين طرح مورد مواقت است ، اما خسارت به جنگل را نمي پذيريم مدافعان واگذاري اين زمين ها ، به ماده دو آيين نامه اجرايي اصلاح لايحه قانوني واگذاري و احياي زمين ها در حکومت اسلامي ، مصوب شوراي انقلاب سال 59 استناد  کرده اند در حالي که بر اساس همين مصوبه ، زمين هاي واگذار شده بايد به جنگل باز گردند . وي افزود : شوراي انقلاي واگذاري زمين هايي مانند جنگل و بيشه هاي طبيعي ، مراتع عمومي از حريم روستا ها ، نهالستان ها ي عمومي ، پارک هاي جنگلي و جتگل هاي دست کاشت ، راه هاي مسير کوچ ايل نشينان را غير قانوني مي داند به گفته وي بخش گسترده از عرصه هاي واگذار شده به دليل موقعيت طبيعي و دارا بودن چوب موجود و پوشش گياهي و داشتن پروانه چراي دام ، به عنوان مرتع و جنگل کاري سنواتي و شيب زياد در برخي از مناطق کلاردشت قابل واگذاري نيست . نصرتي ياد آور شد : در صورتي که وزير راه و ترابري ، نماينده رييس جمهور و رييس بنياد جانبازان و مستضعفان پس از بازدي از منطقه ، واگذاري زمين ها تاييد کند ماهم قبول مي کنيم ç امروز ( ارديبهشت 85 ) سازمان بازرسي کل کشور  به مصوبه هيات و زيران که طي آن به پيمانکار مجري طرح " آزاد راه تهران – شمال " اجازه داده است حدود 62/5 ميليون متر مربع از اراضي ملي را به عنوان بخشي از بهاي اين آزاد راه تصرف کند ، اعتراض کرد و اعلام نمود  اين مصوبه با قانون مواد 32 و 33 آيين نامه واگذاري اراضي دولت و همچنين با قوانين حفظ و نگهداري اراضي جنگلي و منابع طبيعي مغايرت دارد و ضمن شکايت از مصوبه هيات وزيران ، خواستار ابطال اين مصوبه در ديوان عدالت اداري  شده است . گفتني است اين مقدار زمين که نزديک به 70 درصد کل اراضي مذکور بوده ، واگذار و سند انتقال به نام پيمانکار زده شده و بخش ديگري نيز در حال انتقال است. çخدا کرم جلالي – رئيس سازمان جنگل ها ( خرداد 85)  : با پيگيري هاي سازمان و به دستور رئيس جمهوري تا کنون 300 هکتار از جنگل هايي که بر اساس ماده 3 واگذار شده بود به طور قطعي بازگردانده شده و 700 هکتار ديگر از اراضي جنگلي براي تعيين تکليف از سوي هيأت مشترکي در دولت در حال بررسي است.

ديدگاه مجريان طرح در مورد اثرات  زيست محيطي  و  واكنش  سازمان حفاظت محيط زيست 

ابتکار ريئس سازمان حفاظت محيط زيست( مهر  1376 ): ... سازمان به طور قانوني فقط مسئول مناطق چهار گانه تحت حفاظت است و تاکنون واگذاري زمين ها در چنين مناطقي نبوده اين سازمان در حال حاضر مسئوليت قانوني براي مقابله با پديده بورس بازي زمين در کلاردشت را نداردç ابتکار (بهمن 76): ... با توجه به اينکه ارزيابي هاي انجام شده توسط مجريان طرح داراي نقايصي بوده است آن را براي تکميل و اصلاح ارجاع کرده ايمçميري مجري ( آبان   1376 ) :  32 کيلومتر از اين راه از منطقه کن و سولقان مي گذرد و بقيه در امتداد جاده چالوس از ميان کوه ها و ناهمواريها عبور مي کند که سنگلاخي و فاقد درخت است  و فقط 10 کيلومتر از ميان جنگل هاي شمال عبور مي گذردçحميد کلانتري معاون جهاد سازندگي( خرداد 77 ): در اجراي طرح آزاد راه تهران – شمال عرصه اي به طول 15 کيلومتر و عرض 100 متر ( معادل 150 هکتار )  از منابع طبيعي تخريب خواهد شد ، اما مجري طرح متعهد است در مکان هايي که سازمان جنگل ها و مراتع تشخيص دهد اقدام به جنگل کاري کندç مدير کل حفاظت محيط زيست مازندران( خرداد78) : ... احداث آزاد راه دقيقاً در قلب منطقه حفاظت شده البرز شمالي و البرز جنوبي خواهد بود . مهمترين اثرات تخريب محيط زيست در احداث تونل ها عيان مي شود زيرا با حفاري تونلها حجم عظيمي از مناطق مختلف ، چه مکاني که حفاري مي شود و چه منطقه اي که به عنوان دپو استفاده مي شود گياهان کمياب و جانداران مختلف نابود مي کندç ابتکار (خرداد78 ): .. بحث آزاد راه از نظر خبري کهنه و بي ارزش است و از اين که مطبوعات علاقه مند به بحث در بارة آن هستند تعجب مي کنم ، البته پرداختن به آن به عنوان سمبل زيست محيطي خوب است. ç ابتکار (خرداد78 ):   ... گزارش دوم ارزيابي را ما پذيرفتيم و هم اکنون يک کميته نظارتي داريم . بازرسي به صورت دائم و مرتب انجام مي شود و مناطق مختلف و آثار عوارض فعاليت هاي عمراني مورد ارزيابي قرار گيرد . من اين را نه تنها يک عدم موفقيت تلقي نمي کنم بلکه بر عکس فکر مي کنم به عنوان اولين پروژه اي که در چارچوب ضوابط زيست محيطي صورت مي پذيرد يک تجربه موفق بوده ما توانستيم پروژه توسعه همراه با محيط زيست را کنار هم بگذاريم . پروژه هاي ديگر مي توانند از اين الگو تبعيت کنند.

 تخريب  و آلودگي هاي انجام شده و تهديد ها 

رئيس اداره محيط زيست نوشهر و چالوس( مرداد78  ): آلودگي  هاي ناشي از راهسازي آزاد راه تهران – شمال رودخانه چالوس را با مشکلات زيست محيطي مواجه کرده است . تخليه هزاران تن  زائدات خاک و سنگ به درون رودخانه باعث اختلال در اکوسيستم و عدم کشش براي مهاجرت و باروري لارو ماهيان شده çمدير اجرايي منطقه يک آزاد راه-    شهريور 1379 )    جابجايي خاک هاي برداشته شده يکي ديگر از مشکلات است . به علت اينکه جاي ريختن آنها را نداريم ، فعلاً وسط جاده انباشته شده است ... اگر خاک ها را در محلي دور تر از آنچه در نظر گرفته اند حمل کنيم هزينه بالا مي رود و اين مسئله توجيه اقتصادي ندارد . اين مشکل خاک برداري در طول مسير وجود دارد . در طول قطعه يک از 5/2 ميليون متر مکعب خاکي که برداشته مي شود فقط 500 هزار متر مکعب بايد خاک ريزي شود و مازاد خاک بايد در جايي انباشته شود . اين مشکل در طول آزاد راه تهران – شمال وجود دارد ... البته دره هايي را طراحي کرده اند که با کمک آبخيز داري در آنجا پلات فرمي درست کنند و دره ها را بالا و پايين کنند تا فضاي سبز ايجاد شود .çمعاون مالي و اداري و برنامه ريزي فرمانداري کرج (آبان  1379 ): احداث بزرگراه جديد تهران – شمال خساراتي به حوزه آبريز سد امير کبير کرج وارد کرده است . ريزش سنگلاخ هاي ناشي از عمليات خاکبرداري اين بزرگراه به داخل آبريز هاي سد کرج را که تأ مين کننده آب شرب شهر تهران و بخشي از شهرستان کرج است کاهش خواهد داد . با توجه به بحران کم آبي در تهران و کرج دست اندر کاران احداث اين بزرگراه بايد با اتخاذ تدابيري لازم مانع از کاهش آبدهي و تخريب حاشيه اين سد شوند . çاحمدخرم وزير راه و ترابري- (آبان 1380 ): در مورد محيط زيست بايد هماهنگي هاي لازم انجام مي شد و بعد طرح شروع مي شد ...وزارت راه با تمام وجود در جهت ايجاد و گسترش امکانات زيست محيطي گام بر مي دارد اما سازمان حفاظت محيط زيست نيز بايد يک همکاري متقابل داشته باشد تا طرح هاي مردم راکد نماند.

 مشاوران و پيمانکاران طرح از ارتقاء توانايي هاي فني داخلي تا وگذاري هاي خارجي  

بنياد در  آغاز عمليات و تبليغات بعدي اعلام مي کند  طراحي پروژه کلاً به دست مشاورين داخلي و اجراي آن نيز توسط نيروها و پيمانکاران کشور صورت مي يابد ، لاجرم اين پروژه به ارتقاء تواناييهاي فني و مهندسي ايران اسلامي مي انجامد و  به وجود شرکت هاي خارجي نيازي نبودهç بعد از يک دهه شرکت هاي خارجي که تاکنون  وارد عمل شده اند :

 ( شرکت ايتاليايي " اتواستراده " ) اعتبار سرمايه گذاري ايتاليا در ايران مبلغ 120 ميليون دلار براي ورود تجهيزات حفاري ، تهويه و تکنولوژي اجرا - ... شرکت " ستک " فرانسه  در 32 کيلومتر اول که در حال مطالعه هستند . همچنين براي طراحي تونل هاي بلند از يک شرکت روسي کمک گرفته شده است  . کارشناسان آنها در تونل تالون حضور دارند و تحت نظارت آنها کار ساخت و ساز انجام مي شود ( شهريور 1379-مجري طرح ميري ) *** و امروز  قرار داد فاينانس 220 ميليون دلاري با  يک  شرکت چيني  ( تنها براي 32 کيلومتر اول  يا فاز اول پروژه ) براي فاز هاي سه و چهار که مشکل تر نيز خواهد بود قرار شده است بعداٌ وارد مناقصه با کشور هاي ديگر شوند

***قسمت دوم :    گزيده نقل قول هاي  مسئولين در نزديک به يک دهه  به ترتيب تاريخ و با ذکر ماخذ   

1375

هاشمي رفسنجاني - رئيس جمهور وقت (اطلاعات20 آذر  ) : يکي از ويژگيهاي طرح احداث اين آزاد راه، اين است که هزينه اجراي آن را دولت نمي پردازد. وي گفت احداث شهرک هاي مسکوني در مسير آزاد راه تهران – شمال پيش بيني شده است و اين اقدام به حل مشکل مسکن نيز در تهران و شمال کمک خواهد کرد . ....

ترکان - وزير راه و ترابري (اطلاعات 20 آذر): با احداث شهرک هاي مسکوني در مسير اين آزاد راه و دريافت عوارض ، بازگشت سرمايه احداث آن حاصل خواهد شد

طاهر نژاد نماينده چالوس و نوشهر( رسالت14 بهمن): در مسير آزاد راه تهران –شمال 5 شهرک 600 هزار نفري ساخته خواهد شد.

1376

سيد مصطفي ميري مجري طرح  (همشهري17 ارديبهشت): هزينه پروژه بر مبناي سال 75 حدود 150 ميليارد تومان بر آورد شده است و در طول اين 7 سال تعديلي که شامل پروژه هاي عمراني کشور مي گردد، در مورد اين پروژه نيز به اجرا در خواهد آمد.پيش بيني شده است که اين پروژه نهايتاً ظرف 7 سال اجرا شود ولي بخشي از آن ( بخش عمده ) ظرف 5 سال آينده ( 1381 ) به بهره برداري مي رسد . ما معتقديم با توجه به توانايي هاي فعلي کشور احتمالاً کمتر از 7 سال پروژه به اتمام خواهد رسيد.

 ميري ( همشهري17 ارديبهشت): چون طراحي پروژه کلاً به دست مشاورين داخلي و اجراي آن نيز توسط نيروها و پيمانکاران کشور صورت مي يابد ، لاجرم اين پروژه به ارتقاء توانايي هاي فني و مهندسي ايران اسلامي مي انجامد و به وجود شرکت هاي خارجي نيازي نبوده ...

ميري (مجله گزارش- آبان ماه شماره 81): 32 کيلومتر از اين راه از منطقه کن و سولقان مي گذرد و بقيه در امتداد جاده چالوس از ميان کوه ها و ناهمواري ها عبور مي کند که سنگلاخي و فاقد درخت  است و فقط 10 کيلومتر از ميان جنگل هاي شمال عبور مي گذرد.

معصومه  ابتکار رئيس سازمان حفاظت محيط زيست (سلام21 بهمن): ...سازمان حفاظت محيط زيست با ساخت و ساز هاي اطراف آزاد راه تهران – شمال مخالف است و قطعاٌ اجازه نخواهد داد تخريب وسيعي در مناطق حفاظت شده البرز مرکزي تحت عنوان خانه سازي انجام شود ... با توجه به اينکه ارزيابي هاي انجام شده توسط مجريان طرح داراي نقايصي بوده است آن را براي تکميل و اصلاح ارجاع کرده ايم.... .

 ميري ( سلام29 بهمن): در موقع عقد قرار اد با دولت در تاريخ 12/8/75  به ما گفتند : اطراف طرح به شما زمين خواهيم داد . اما پس از انجام مطالعات و بازديد از مسير طرح مشخص شد که در آنجا اصلاً زمين با توجيه زيست محيطي و صرفه اقتصادي وجود ندارد . در نتيجه دولت تصميم گرفته است در محدوده شمال تهران ، حد فاصل کرج تا لواسانات ( آبخيز هاي  بسيار حياتي آب تهران يعني حوزه کرج و حوزه لتيان )   و همچنين در شمال کشور که طرح کالبدي منطقه اي استان هاي گيلان و مازندران در آنها اجرا مي شود پنجاه ميليون متر مربع زمين معادل يارانه مورد نظر به ما واگذار کند وپس از بررسي نهايي در شوراي عالي معماري و شهرسازي کشور مقدمات واگذاري آنها انجام خواهد شد.

1377

حميد کلانتري معاون جهاد سازندگي( اطلاعات24 خرداد): در اجراي طرح آزاد راه تهران – شمال عرصه اي به طول 15 کيلومتر و عرض 100 متر ( معادل 150 هکتار از منابع طبيعي تخريب خواهد شد ، اما مجري طرح متعهد است در مکان هايي که سازمان جنگل ها و مراتع تشخيص دهد اقدام به جنگل کاري کند.

ابتکار ( همشهري4 شهريور): ...ايجاد شهرک هاي مسکوني و تجاري در کنار آزاد راه قابل تأ ييد نيست و سازمان محيط زيست از طريق قانون با هرگونه ساخت و ساز شهرک هاي مسکوني و تجاري در اين منطقه مقابله خواهد کرد

1378

روزنامه اطلاعات( فروردين): در جريان سفر اخير رياست جمهوري( آقاي خاتمي )  به ايتاليا  هيأتي از بنياد براي جلب مشارکت و سرمايه گذاري شرکت هاي ايتاليايي به اين کشور عزيمت کرد و با توافق دو کشور مقرر شد از محل اعتبار سرمايه گذاري ايتاليا در ايران مبلغ 120 ميليون دلار براي ورود تجهيزات حفاري ، تهويه و تکنولوژي اجرا در اختيار آزاد راه تهران – شمال قرار گيرد ( شرکت ايتاليايي " اتواستراده " )

روشن ضمير مدير کل حفاظت محيط زيست مازندران (کيهان18 خرداد) : ... احداث آزاد راه دقيقاً در قلب منطقه حفاظت شده البرز شمالي و البرز جنوبي خواهد بود . مهمترين اثرات تخريب محيط زيست در احداث تونل ها عيان مي شود زيرا با حفاري تونل ها حجم عظيمي از مناطق مختلف ، چه مکاني که حفاري مي شود و چه منطقه اي که به عنوان دپو استفاده مي شود گياهان کمياب و جانداران مختلف نابود مي کند ...

ابتکار (روزنامه خرداد-20 خرداد) : .. بحث آزاد راه از نظر خبري کهنه و بي ارزش است و از اين که مطبوعات علاقه مند به بحث در بارة آن هستند تعجب مي کنم ، البته پرداختن به آن به عنوان سمبل زيست محيطي خوب است.

ابتکار ( روزنامه خرداد-14 مرداد) : ... در ابتدا گزارش ارزيابي احداث آزاد راه براي سازمان فرستاده شد که در مرحله اول سازمان آن را نپذيرفت . . گزارش دوم را ما پذيرفتيم که بر اساس آن يک توافق بين پيمانکار ، سازمان حفاظت محيط زيست و وزارت راه تهيه شد که شاخص ها و ضوابط کار تعريف شده بود . در آن توافق نامه تمام مراحل کار اجرايي مشخص شده بود و هم اکنون يک کميته نظارتي داريم . بازرسي به صورت دائم و مرتب انجام مي شود و مناطق مختلف و آثار عوارض فعاليت هاي عمراني مورد ارزيابي قرار گيرد . من اين را نه تنها يک عدم موفقيت تلقي نمي کنم بلکه بر عکس فکر مي کنم به عنوان اولين پروژه اي که در چارچوب ضوابط زيست محيطي صورت مي پذيرد يک تجربه موفق بوده. ما توانستيم پروژه توسعه همراه با محيط زيست را کنار هم بگذاريم . پروژه هاي ديگر مي توانند از اين الگو تبعيت کنند . ...

مهرنوش کياکجوري رئيس اداره محيط زيست نوشهر و چالوس (همشهري10 مرداد): آلودگي  هاي ناشي از راهسازي آزاد راه تهران – شمال رودخانه چالوس را با مشکلات زيست محيطي مواجه کرده است . تخليه هزاران تن  زائدات خاک و سنگ به درون رودخانه باعث اختلال در اکوسيستم و عدم کشش براي مهاجرت و باروري لارو ماهيان شده.

1379

ربيع پور عضو شوراي شهر کلاردشت (ايران15 ارديبهشت ): واگذاري بيش از 350 هکتار جنگل هاي نوشهر – چالوس و کلاردشت که درختان صنعتي فراوان دارد براي احداث بزرگراه تهران – شمال ظلم بزرگي به نسل آينده است.

 ميري ( اطلاعات24 مرداد): ...هزينه احداث 32 کيلومتر از راه و در فاز اول 300 ميليارد تومان  مي باشد

حجتي وزير راه (اطلاعات 17 شهريور):  مهمترين علت کندي ساخت آزاد راه تهران – شمال عدم تأمين اعتبار لازم از سوي مجري آن يعني بنياد مستضعفان و جانبازان است .  اين در حالي است که بنياد بايد سالانه 350 تا 400 ميليارد ريال به ساخت آزاد راه اختصاص مي داد . در سال گذشته 50 ميليارد ريال و در سال جاري 150 ميليارد  ريال اعتبار براي ايجاد  اين بزرگراه تامين کرده است . وي همچنين گفت : بنياد،  سرمايه گذاري خود را در ساخت آزاد راه تهران – شمال را به اختصاص حدود  شش هزار هکتار زمين از سوي دولت به بنياد مشروط کرده بود که به دستور رئيس جمهوري  و همکاري وزارتخانه هاي جهاد سازندگي و وزارت مسکن و شهر سازي ، تا کنون بخش عمده اي از تعهد دولت در اين زمينه انجام شده است . واگذاري 250 هکتار از زمين هاي شهرکهاي اطراف تهران از جمله پرديس ، هشتگرد و چيتگر از سوي وزارت مسکن و شهرسازي و حدود  (2000 )دو هزار هکتار از سوي جهاد سازندگي عمدتاً از زمين هاي شمال کشور از جمله زمين هاي واگذار شده به بنياد براي ساخت آزاد راه تهران- شمال  بيان کرد.

وهاب جمشيدي مدير اجرايي منطقه يک آزاد راه   ( مجله صنعت حمل و نقل شهريور ماه شماره   194  ) : ... در جاهاي مختلف کشور به ما زمين داده اند تا ساخت و ساز ها را در آنجا صورت گيرد . مثل  نمک آبرود  کلاردشت ، کرج ، فرديس ، قلهک و ..

از تهران تا کيلومتر 21 زماني که کار را شروع کرديم ممکن بود احداث هر کيلومتر تونل 800 ميليون تومان تمام شود ولي اکنون هر کيلومتر آن 5/1 ميليارد تومان هزينه دارد و احتمالاً تا اتمام کار به 2 ميليارد تومان هم برسد . ... اگر پول باشد کار 5 ( پنج ساله ) تمام مي شود به قولي در اينجا هر کارگاه روزانه يک گوني پول نياز دارد.

 ميري –(    مجله صنعت حمل و نقل شماره شهريورماه 194  ): ...براي کار هاي مطالعاتي و اجرا تا کنون حدود 20 ميليارد تومان هزينه شده است .... زمين ها تعيين شده از جمله در منطقه شمال، کنار چالوس پيش بيني شده است . در منطقه صلاح الدين کلاه  و در کلاردشت هم پيش بيني شده است .

رشته کوه البرز پيچيدگي هاي خاص خودش را دارد . از سال 1376 که مسئوليت پروژه به شرکت آزاد راه تهران – شمال واگذار شد کار مطالعاتي پروژه و بررسي زمين شناسي و مسير از جمله نکاتي بود که در طول اين مدت مورد توجه قرار گرفت ... در طراحي تونل هاي بلند کندوان و تالون از مشاورين خارجي استفاه کرديم که ضروري است اين مسير ها از تهويه مکانيکي ، تهويه طولي و عرضي برخوردار باشد . چون اين تجربه را در کشور نداشتيم به همين دليل در بخش مشاوره از تمام تجربيات داخل و خارج استفاده مي کنيم ولي از نظر اجرايي توانايي هاي لازم در کشور وجود ندارد ... در 32 کيلومتر اول از شرکت " ستک " فرانسه " استفاده کرديم که در حال مطالعه هستند ... همچنين براي طراحي تونل هاي بلند از يک شرکت روسي کمک گرفته مي شود. کارشناسان آنها در تونل تالون حضور دارند و تحت نظارت آنها کار ساخت و ساز انجام مي شود.

وهاب جمشيدي مدير اجرايي منطقه يک آزاد راه- (  مجله صنعت حمل و نقل شماره 194-) جابجايي خاک هاي برداشته شده يکي ديگر از مشکلات است . به علت اينکه جاي ريختن آنها را نداريم ، فعلاً وسط جاده انباشته شده است ... اگر خاک ها را در محلي دور تر از آنچه در نظر گرفته اند حمل کنيم هزينه بالا مي رود و اين مسئله توجيه اقتصادي ندارد . اين مشکل خاک برداري در طول مسير وجود دارد و اين امر به اين دليل است که در اين آزاد راه چون شيب و فراز متفاوت است مصرف زيادي براي خاکريزي وجود ندارد . در طول قطعه يک از 5/2 ميليون متر مکعب خاکي که برداشته مي شود فقط 500 هزار متر مکعب بايد خاک ريزي شود و مازاد خاک بايد در جايي انباشته شود . اين مشکل در طول آزاد راه تهران – شمال وجود دارد ... البته دره هايي را طراحي کرده اند که با کمک آبخيز داري در آنجا پلات فرمي درست کنند و دره ها را بالا و پايين کنند تا فضاي سبز ايجاد شود .

فقيهي فرماندار چالوس ( روزنامه ايران 20 شهريور ) : در کلاردشت 14 شهرک به طور قاچاق و کاملاً غير قانوني احداث مي شود و سه شهرک فقط مجوز اخلي دارند و مجوز هيچکدام قانوني و معتبر نيست وي ضمن اعلام اين خبر اظهار داشت : سازندگان شهرکها قبل از شروع کار در احداث شهرکها و  قبل از تکميل کار ، لازم است به مراجع ذيصلاح مراجعه کنند و مجوز هاي قانوني بگيرند.

عطالله رباني معاون مالي و اداري و برنامه ريزي فرمانداري کرج –(همبستگي15 آبان): احداث بزرگراه جديد تهران – شمال خساراتي به حوزه آبريز سد امير کبير کرج وارد کرده است. ريزش سنگلاخ هاي ناشي از عمليات خاکبرداري اين بزرگراه به داخل آبريز هاي سد کرج را که تأ مين کننده آب شرب شهر تهران و بخشي از شهرستان کرج است کاهش خواهد داد. با توجه به بحران کم آبي در تهران و کرج دست اندر کاران احداث اين بزرگراه بايد با اتخاذ تدابيري لازم مانع از کاهش آبدهي و تخريب حاشيه اين سد شوند.

سيمياري فرماندار رامسر ( کيهان 26 دي ) :  تاکنون که فاصله زماني تهران تا شمال شش ساعت بود بسياري از زمينهاي کشاورزي تبديل به ويلا و  واحدهاي مسکوني شده است به طوري که وقتي از هواپيما مشاهده مي کنيم فاصله بين نوشهر و رامسر پر از ويلا و واحد هاي مسکوني است و اراضي کشاوزي به صورت لکه هايي در ميان آن ديده مي شود . وي اضافه کرد : ظاهراً هدف از  احداث اين بزرگراه تجاري است اما با توجه به اينکه ظرفيت بندر نوشهر براي صادرات و واردات گسترده کفايت نداشته و امکان توسعه آن نيز وجود ندارد چه هدف تجاري مد نظر است .

1380

محمود نويدي نماينده وزارت راه در طرح آزاد راه تهران – شمال (همشهري18 شهريور )- طرح احداث آزاد راه تهران – شمال که قرار است تا 3 سال آينده به بهره برداري برسد در 4 سال گذشته به طور متوسط سا لانه  کمتر از يک درصد پيشرفت فيزيکي داشته است ..... بنياد مستضعفان به علت کمبود نقدينگي نمي تواند کار را پيش ببرد و دولت بايد وارد کار شود و بخشي از طرح را به ديگران تحويل دهد. در غير اين صورت اين بزرگراه ساخته نخواهد شد .

دانا نماينده سازمان حفاظت محيط زيست در طرح آزاد راه تهران – شمال – (همشهري15 آبان) - مهندس دانا در مصاحبه با شبکه دوم سيماي جمهوري اسلامي ايران گفت: در سال 1375 کار آزاد راه شروع شد اما مسئولان شرکت احداث کننده ارزيابي زيست محيطي را به سازمان حفاظت محيط زيست ارائه ندادند و سازمان نيز با احداث آن تا زمان ارائه گزارش هاي کامل ارزيابي مخالفت کرد. در سال 1376 که اين گزارش ها ارائه شد به علت کامل نبودن مورد موافقت قرار نگرفت بعد از مدتي گزارشات سال 1377 و 1378مورد موافقت قرار گرفت و شرکت احداث کننده مجوز احداث دريافت کرد. اين شرکت طرح مديريت زيست محيطي را در سال 1379 به سازمان محيط زيست ارائه داد. اما امروز اعلام مي کنند که پيشرفت کار حدود 5 درصد است اين نشان دهنده ضعف مديريت طرح است.

احمدخرم وزير راه و ترابري- (همشهري 15 آبان)  طرح آزاد راه تهران شمال از ابتدا يک طرح غير واقعي بود و بنياد احساس مي کرد که سرمايه گذاري انجام شده قابل برگشت است اما مجموعه عوارض باعث فقدان پيشرفت اين طرح شده است . در مورد محيط زيست بايد هماهنگي هاي لازم انجام مي شد و بعد طرح شروع مي شد ...وزارت راه با تمام وجود در جهت ايجاد و گسترش امکانات زيست محيطي گام بر مي دارد اما سازمان حفاظت محيط زيست نيز بايد يک همکاري متقابل داشته باشد تا طرح هاي مردم راکد نماند.

1381

 ميري ( جام جم  15 مهر ) هزينه هاي اجرايي پروژه تهران – شمال در سال 1375 حدود 150 ميليارد تومان بر آورد شده بود که با تغيير نرخ ارز و تورمي که در سال گذشته داشتيم و همچنين افزايش قيمت مصالح، هزينه پروژه در سال 1380 حدود 400 ميليارد تومان بر آورد شد که طي پنج سال آينده اين رقم به 700 ميليارد تومان خواهد رسيد ... وي در خصوص واگذاري فاز اول اين پروژه به يک کنسرسيوم چيني گفت : اين تصميم با توجه به مشکل نقدينگي که دولت در پروژه هاي عمراني در کوتاه مدت با آن مواجه شده است ، گرفته شده تا از طريق منابع فاينايس بتوان بخشي از مبالغ مورد نياز دولت را تأ مين کرد که به دنبال آن مناقصه برگزار شده و بر اساس توافقات صورت گرفته شده چيني ها مناسب تشخيص داده شده اند.

1382

احمد خرم وزير راه و ترابري-( ايران12خرداد ): قطعه پاياني آزاد راه تهران – شمال ، حد فاصل مرزن آباد  تا چالوس ، به طول 24 کيلومتر سال آيند ( 1383 ) به بهره برداري مي رسد.  قرار داد ساخت اين راه براي سرعت بخشيدن به کار تغيير کرده و قرار داد جديد ابلاغ شده است. وي با  ذکر اين مطلب که با قرار داد قديم قطعاً تا سي سال آينده هم اتوباني احداث نمي شد، ادامه داد : با ساخت 32 کيلومتر ابتداي آزاد راه تهرا ن– شمال " کن " به " شهرستانک"  متصل مي شود ... مسائل فاينانس اين قطعه قطعي و قرار داد هايش امضاء شده و ابلاغ مصوبه دولت نيز انجام شده و هيچ مشکلي ندارد. وي گفت از روزي که قرار داد امضاء شده، ظرف مدت سه سال بايد کار به اتمام برسد. وي گفت اتمام اين قطعه در مدت بيش از سه سال جريمه و پيش از آن تشويق دارد . وي در مورد قسمت مياني آزاد راه گفت: اين قسمت در مجموع 75 کيلومتر تونل دارد که بايد حفاري شود و بخش سخت آزاد راه است. مطالعات اين قسمت در حال انجام است که بعد از اتمام 32 کيلومتر اول و 24 کيلومتر پاياني ساخت بخش مياني آغاز خواهد شد. دستگاه حفاري تونل در دوهفته گذشته وارد ايران شده و در حال انتقال به منطقه است.

انوشيروان محسني بند پي- نماينده مردم نوشهر و چالوس در مجلس- (ايران7 تير )- اين نماينده در  گفتگو با ايسنا گفت : ... تا زماني که سايه بنياد مستضعفان و جانبازان بر اين پروژه باقي بوده و منابع مالي آن شفاف و روشن نيست، پروژه پيشرفتي نخواهد داشت. وي گفت در حال حاضر بنياد 1200 هکتار از اراضي شمال را تحويل گرفته و مي خواهد قيمت آزاد راه را به قيمت روزي که مي خواهد آن را شروع کند حساب کند . به اعتقاد وي ، اگر با اين روند پيش برويم و همه زمين هاي شمال را به بنياد بدهيم، آزاد راه ساخته نمي شود، مگر اينکه از طريق فاينانس و صرفه جويي سوختي، تعريف مشخصي صورت گيرد . ... وي خاطر نشان کرد : چنانچه اقدامي براي پيشرفت اين پروژه صورت نگيرد ، نمايندگان مي توانند از اهرم هايي مانند سئوال ، استيضاح و تحقيق و تفحص که قانون در اختيار آنها گذاشته استفاده کنند که ظرف يکي دوهفته آينده از اين اهرم ها استفاده مي کنيم ....

سيد مسيح موُمني- معاون اقتصاد حمل و نقل وزارت راه و ترابري- (ايران16مرداد).... علت اصلي اين کندي ( 5 درصد در طول 8 سال ) عدم سرمايه گذاري کافي از سوي بنياد بوده است . وي اظهار داشت بر اساس قرار داد اوليه که بين وزارت راه و ترابري به عنوان صاحب طرح و بنياد به عنوان سرمايه گذار و مجري در سال 1375 به امضاء رسيد مقرر شد تا دولت تنها 15 ميليارد تومان اعتبار مورد نياز براي آزاد سازي و تملک اراضي واقع در مسير طرح را نأمين کند و بقيه سرمايه گذاري براي عمليات اجرايي توسط بنياد انجام شود . مومني  در پاسخ به اين مطلب که چندي پيش مدير عامل شرکت آزاد راه تهران – شمال گفته بود که عدم گشايش اعتبار از سوي دولت ايران موجب شده تا طرف چيني نتواند فعاليت خود را آغاز کند گفت : طرف قرار داد شرکت چيني وزارت راه و ترابري نبود که مسئوليت گشايش اعتبار با دولت باشد بلکه خود شرکت آزاد راه طرف قرار داد شرکت چيني بود و مي بايست گشايش اعتبار کند ، که اين مسئله هم به دليل يک سري اشکالات موجود در قرار داد از سوي سيستم بانکي مورد ايراد قرار گرفت و تصور مي کنم که هنوز بنياد موفق به گشايش اعتبار نشده است ... وي گفت از سوي ديگر هيات دولت اواخر خرداد ماه امسال تصميم گرفت با انجام يکسري تغييرات در قرار داد اوليه ، تامين بخشي از از سرمايه گذاري پروژه را بر عهده وزارت راه و ترابري بگذارد . بر اساس اين مصوبه هيات وزيران ، وزارت راه و ترابري متمم قرار دادي تهيه خواهد کرد که در آن سهم دولت در تامين هزينه هاي پروژه به 50 درصد افزايش مي يابد .....

 ميري (ايران22دي ).... دولت 500 ميليون دلار ارز براي اين طرح پيش بيني کرده اما تصويب اين رقم در بودجه 83 زمان مي برد . وي ياد آور شد کار احداث آزاد راه متوقف نيست و در منطقه مرزن آباد چالوس اقدامات انجام مي شود. مضافاً آنکه ماشينهاي ايجاد تونل به مبلغ 15 ميليون يورو خريداري شده و ايجاد تونل ادامه دارد . ميري در پاسخ به سئوالي در باره توقف طرح در سطح 5 درصد گفت : 5 درصد مورد اشاره از نظر طول راه است اما از نظر کار 10 درصد انجام شده . وي افزود 32 کيلومتر اول راه که توسط چيني ها قرار است انجام شود مهمترين بخش جاده است که در صورت تامين اعتبار 2 (دو ) ساله به بهره برداري مي رسد.

نصرتي معاون سازمان جنگل ها  مراتع و آبخيز داري –(کيهان 16 اسفند):  واگذاي زمين هاي اطراف آزاد راه – تهران شمال غير قانوني است اصل اجراي اين طرح مورد موفقت است ، اما خسارت به جنگل را نمي پذيريم مدافعان واگذاري اين زمين ها ، به ماده دو آيين نامه اجرايي اصلاح لايحه قانوني واگذاري و احياي زمين ها در حکومت اسلامي ، مصوب شوراي انقلاب سال 59 استناد  کرده اند در حالي که بر اساس همين مصوبه ، زمين هاي واگذار شده بايد به جنگل باز گردند . وي افزود : شوراي انقلاي واگذاري زمين هايي مانند جنگل و بيشه هاي طبيعي ، مراتع عمومي از حريم روستا ها ، نهالستان ها ي عمومي ، پارک هاي جنگلي و جتگل هاي دست کاشت ، راه هاي مسير کوچ ايل نشينان را غير قانوني مي داند به گفته وي بخش گسترده از عرصه هاي واگذار شده به دليل موقعيت طبيعي و دارا بودن چوب موجود و پوشش گياهي و داشتن پروانه چراي دام ، به عنوان مرتع و جنگل کاري سنواتي و شيب زياد در برخي از مناطق کلاردشت قابل واگذاري نيست . نصرتي توضيح داد : ادعاي جنگل جلگه اي بودن اين زمين ها درست نيست زيرا به موجب آيين نامه اجرايي ماده 34 اصلاحيه قانون حفاظت و بهره برداري از جنگل و مراتع ، زمين هاي جلگه اي به مناطقي گفته مي شود که ارتفاع کمتر از 200 متر و شيب کمتر از 10 درصد داشته باشند وي ادامه داد : در حالي که بيشتر زمين هاي واگذار شده در آزاد راه تهران – شمال ارتفاع بالاي 200 متر و شيب بيشتر از 10 درصد دارند . معاون سازمان جنگل ها و مراتع و آبخيز داري خواهان اتخاذ اصولي براي حل اين مشکل از سوي دولت شد . وي ياد آور شد : در صورتي که وزير راه و ترابري ، نماينده رييس جمهور و رييس بنياد جانبازان و مستضعفان پس از بازديد از منطقه، واگذاري زمين ها تاييد کند ماهم قبول مي کنيم . در اجراي آزاد راه تهران – شمال هزار هکتار از زمين هاي جنگي براي ساخت آن واگذار شده که 60 درصد اين زمين ها سند داشته است .

يوسف حجت- معاون سازمان حفاظ محيط زيست( ايران23 اسفند ) به رغم ممنوعيت ساخت و ساز در اطراف آزاد راه تهران – شمال همچنان مجوز ها از سوي بخشداري ها صادر مي شود. ... به بيان معاون  نيروي انساني سازمان حفاظت محيط زيست اين مجوز هاي غير قانوني متاسفانه از سوي دو کميسيون ماده 5 و 13 صادر مي شود . دکتر حجت در اين خصوص به خبر نگار ما گفت : واقعيت امر اين است که کنترل ساخت و ساز ها به افرادي واگذار شده است که خود آنان در صدور مجوز ها ذينفع هستند . وي افزود صدور مجوز براي ساخت و ساز در خارج از شهر به عهده کمسيون ماده 5 و صدور مجوز در داخل شهر به عهده کميسيون ماده 13 است که متاسفانه ما شاهد اين واقعيت تلخ هستيم که بر خلاف منافع و مصالح عموم و جامعه اين مجوز ها صادر مي شود. وي با تاکيد بر اينکه محيط زيست طي اين سال ها با جديت و براي صيانت از محيط زيست با اين گونه ساخت و ساز ها برخورد کرده است اظهار داشت: با پيشنهاد سازمان حفاظت محيط زيست ممنوعيت ساخت و ساز در اطراف آزاد راه تهران – شمال در سال هاي گذشته به تصويب رسيد و ممنوعيت آن به دستگاه هاي ذيربط ابلاغ شد اما همچنان شاهد صدور اين مجوز ها هستيم . با اين وجود به تازگي اين سازمان پيشنهادي را بر همين مبنا به شوراي شهرسازي ارائه کرده است که اميدواريم بزودي بررسي شود.

1383

احمد تويسرکاني معاون امور توليد ي و کشاورزي سازمان بازرسي کل کشور- (اعتماد26 خرداد )- تامين هزينه هاي احداث آزاد راه تهران – شمال از محل اراضي ملي، راهکار مناسبي نيست ... وي ضمن ابراز تاسف از تخريب و نابودي عرصه هاي جنگلي در شهر هاي نوشهر و تهران اظهار داشت: وزيران راه و ترابري و جهاد سازندگي و رئيس بنياد مستضعفان و جانبازان به منظور احداث بزرگراه تهران – شمال با انعقاد قرار داد تحويل مقدار 5/62 ميليون متر مربع از اراضي ملي به مبلغ 88478685160ريال را به عنوان هزينه بخشي از احداث آزاد راه تعيين مي نمايند .  تويسرکاني واگذاري 36 ميليون و 790هزار و 975 متر مربع از مجموع 5/62 ميليون متر مربع اراضي که عرصه هاي قابل توجهي از آن با صرف هزينه هاي سنگين در سنوات اخير به صورت جنگل هاي دست کاش در آمد به عنوان هزينه احداث آزاد راه را مغاير با قانون دانست و افزود مصوب هيات محترم وزيران با لايحه قانوني واگذاري و احياي اراضي در حکومت جمهوري اسلامي ، مصوب شوراي انقلاب در تعارض بوده و علي رغم اعلام به معاون اول محترم رئيس جمهور ، وزير جهاد کشاورزي جهت بازنگري در مصوبه مذکور متاسفانه تا کنون اقدام موثري صورت نگرفته است.

 ميري (ايران28 خرداد )-...در خواست امسال ما از دولت 60 ميليارد تومان اعتبار بود اما در بودجه تنها 5 ميليارد تومان اعتبار در نظر گرفتند . وي گفت بنياد معادل دولت پول وارد طرح مي کند بنابراين تا زماني که دولت 60 ميليارد تومان خود را ندهد بنياد نيز اين اعتبار را  واريز نمي کند. ميري افزود : اگر بخواهيم طرح به سرعت به پايان رسد سالانه 120 ميليارد تومان اعتبار نياز داريم در غير اين صورت نمي توان انتظار معجزه از مجري را داشت ...

 ميري ( اطلاعات28مهر )... تاکنون بنياد 60 ميليارد تومان سرمايه گذاري کرده است که معادل اين رقم را نيز بايد دولت پرداخت کند تا پروژه پيشرفت کند . از ابتداي امسال بنياد 20 ميليارد تومان و دولت نيز دو ميليارد تومان براي اين پروژه هزينه کرده اندکه با توجه به اعتبارات تخصيص يافته امسال پروژه آزاد راه تهران – شمال از پيشرفت مورد انتظار برخوردار نبود . وي همچنين افزود اعتبار جهت تکميل آزاد راه 800 ميليارد تومان است . دولت قول داده است که در سال جاري اعتبار اين پروژه را از 5 ميليارد تومان به 100 ميليارد تومان افزايش دهد.

رحمتي وزير راه و ترابري- فرهنگ آشتي13 اسفند - شايد بنياد به عنوان يکي از مجريان طرح آزاد راه تهران- شمال کنار گذاشته شود . وي گفت از روند اجراي آزاد راه تهران – شمال  راضي نيستيم ... بايد به صورت کاملاً شفاف دلايل تاخير مشخص شود.

انوشيروان محسني بند پي- نماينده چالوس و نوشهر- (ايران19 اسفند )- به دنبال اعتراض مردم برخي از روستا هاي نوشهر نسبت به واگذاري اراضي به بنياد مستضعفان درگيري در منطقه رخ داد. وي در گفتگو با روزنامه ايران اضافه کرد : وزير کشور بايد پاسخ دهد که نيروي انتظامي با مجوز چه شخصي و يا ارگاني به سوي مردم بي دفع تير اندازي کرده است . محسني با اشاره به مصوبه شوراي تامين نوشهر مبني بر عدم برخورد با مردم گفت : نيروي انتظامي اين مصوبه را زير پا گذاشته و وزير کشور بايد پاسخ دهد . به رغم فرمايشات رهبر فرزانه انقلاب که مهم ترين وظيفه نيروي انتظامي برخورد مهربانانه  با مردم است متاسفانه با گلوله هاي ساچمه اي به سوي مردم شليک شده و اکنون نيز با صدور اطلاعيه اي سعي دارند معترضين را  ارازل و اوباش معرفي کنندکه حقيقت اين طور نيست. وي گفت دولت در ازاي ساخت آزاد راه تهران – شمال از سوي بنياد بنا بود که 6 هزار هکتار زمين به اين نهاد بدهد که 3 هزار هکتار آن در تهران و 3 هزار هکتار در شمال  . وي افزود حدود 70 ( هفتاد ) هکتار از اين زمين ها در مجاورت سه روستاي " صلاح الدين کلاه" – "تاج الدين کلاه "و "پي کلاه " قرار دارد که سند آن نيز در سال 1377 از سوي منابع طبيعي به بنياد مستضعفان منتقل شده است . اما مردم از همان ابتدا نسبت به اين امر اعتراض داشتند چرا که حدود 8 هکتار از اين زمين ها در بافت روستايي بوده است . اخيراً به دنبال اقدام عملي بنياد مستضعفان براي به دست گرفتن زمين ها،  اعتراض مردم  نيز شدت گرفت که شوراي تامين شهر خواستار حل و فصل مسأله بدون برخورد با مردم شد . اما متاسفانه اين مصوبه رعايت نشد و حادثه تلخ رخ داد . اين حادثه منجر به مجروح شدن حدود 25 نفر شد که يکي از آنان نيز نابينا شده است .

1384

خبرگزاري مهر( همشهري24خرداد )- قرار داد فاينانس چيني ها براي احداث آزاد راه تهران – شمال  با تضمين بانک مرکزي جمهوري اسلامي ايران ، وزارت اقتصادي و دارايي و سازمان مديريت و برنامه ريزي به امضاء رسيد . حجم فاينانس چيني ها  حدود 285 ميليون دلار است که ظرف پنج سرمايه آنها بازگشت دارد .اين گزارش حاکيست ، اعتبار مورد نياز براي احداث کامل آزاد راه تهران – شمال حدود هزار ميليارد تومان است که حدود 500 هزار ميليارد آن را دولت تامين مي کند و مابقي تأ مين اعتبار به عهده شرکت بنياد طرف ايراني اين پروژه و چيني ها خواهد بود .

عزت الله يوسفيان مولا- نماينده آمل(شرق26 تير) : پروژه آزاد راه تهران – شمال طرحي غير اصولي است که ارگان و مجري خاصي براي هماهنگي ميان اجزاي خود ندارد و نمي تواند در آينده نزديک به بهره برداري رسد . وي گفت : اين آزاد راه با گذر از ميان جنگل حريم خود را بر پايه نابودي محيط زيست و از بين بردن بخشي از خطه زيباي شمال کشور بنا نهاده است وي افزود : با مشاهده نقطه اجرايي اين پروژه متوجه مي شويم که نظرات غير کارشناسي مجري طرح در منتهي شدن اين آزاد راه به شهر هاي غربي استان يعني تکابن ، نوشهر و چالوس چه لطمات جبران ناپذيري بر کليت آن وارد کرده است. ... وي افزود البته اين نظرات انتقادي تنها در برگيرنده وضعيت آزاد راه تهران – شمال نيست و نمايندگان استان هاي شمالي کشور به مواردي ديگر مانند ضبط 80 ( هشتاد  ) درصد حريم درياها توسط مالکين خصوصي شرکت ها ، ارگان ها و عدم اجرايي شدن پروژه هايي که در بودجه سال 84 براي آنها رديفي تعيين شده نيز اعتراض دارند

دکتر سعيدي- معاون سازمان زمين شناسي(دنياي اقتصاد11 مرداد ) 25 درصد مسير آزاد راه تهران -شمال به سبب ايمني پايين تغيير مي کند . اين تغييرات در بخش هاي شمالي آزاد راه صورت مي گيرد که حد فاصل تونل کندوان و مرزن آباد است . به گفته دکتر سعيدي تغيير در مسير آزاد راه 121 کيلومتري شمال براي جلوگيري از ريزش سنگ از ارتفاع و نيز لغزش زمين منطقه ايجاد مي شود. پيش از اين نيز مدير عامل شرکت آزاد راه تهران – شمال با اشاره به وقوع زمين لرزه خرداد ماه سال گذشته ، از بروز تغييراتي در مسير اين پروژه سخن به ميان آورده بود.

ميري ( مردم سالاري4مرداد) پيشنهاد انتشار 50 ميليارد تومان اوراق مشارکت براي تامين اعتبار آزاد راه به وزارت راه ارائه کرده ايم.

 ظرف 15 تا 20 روز آينده فاينانس 220 ميليون دلاري چيني ها براي احداث منطقه اول آزاد راه تهران شمال گشايش اعتبار مي شود و اين منطقه پس از سه سال به بهره برداري مي رسد .مناقصه  منطقه دوم تا پايان امسال و منطقه سوم ابتداي سال آينده برگزار مي شود . ساخت اين دو فاز  نياز به 500 ميليون دلار فاينانس دارد که رقم دقيق آن پس از مناقصه اعلام مي شود .  ... منطقه چهارم( مرزن آباد – چالوس ) نيز 25 درصد پيشرفت فيزيکي داشته که در صورت تامين اعتبار تا پايان سال آينده به بهره برداري مي رسد . وي گفت  60 ميليارد تومان ديگر براي تکميل منطقه چهارم مورد نياز است. وي همچنين گفت. در سه سال آينده براي بهره برداري کامل از پروژه بايد 360 ميليارد تومان از بنياد و دولت تامين شود که سهم هر کدام 180 ميليارد تومان است اما هر يک از اينها بايد براي سال آينده 120 ميليارد تومان سرمايه گذاري کنند . امسال 7 ميليارد تومان براي آزاد سازي مسير اعتبار در نظر گرفته ايم .

ميري  ( کيهان 4 مرداد   84 )  براي اجراي طرح آزاد راه تهران - شمال 50 ميليارد تومان اوراق مشاركت منتشر مي شود.مهندس ميري مجري طرح مزبور در اين باره گفت: پيشنهاد انتشار اين رقم اوراق به وزارت راه و ترابري ارائه شده است.ميري افزود: «در سه سال آينده براي بهره برداري كامل از پروژه بايد 360 ميليارد تومان از طريق بنياد و دولت تأمين شود كه سهم هر كدام 180 ميليارد تومان است. اما هر يك از اينها براي سال آينده بايد 120 ميليارد تومان سرمايه گذاري كنند.»وي با اشاره به سرمايه گذاري 20 ميليارد توماني دولت از زمان اجراي طرح تاكنون تصريح كرد: تاكنون 80 ميليارد تومان، به انضمام سرمايه گذاري بنياد، در پروژه آزاد راه تهران- شمال سرمايه گذاري شده است.

صادق افشار- معاون وزير راه و مدير عامل شرکت ساخت و توسعه زير بنا هاي حمل و نقل کشور (گفتگو با مهر- ابرار اقتصادي20 مهر ): شرکت چيني طرف قرار داد فاينانس 220 ميليون دلاري طرح احداث آزاد راه ( فاز اول ) هنوز به طور رسمي کار خود را آغاز نکرده است و تنها هم اکنون نسبت به تجهيز کار گاه  ها اقدام کرده است. وي گشايش اعتبار طرح ها را پروسه اي زمان بر عنوان کرد و گفت : زمان اتمام احداث اين طرح بستگي به قرار داد و نحوه اختصاص اعتبار دارد .

شمس الله شريعت نژاد- معاون امور جنگل هاي شمال سازمان جنگلها ، مراتع و آبخيز داري کشور(همشهري23 آذر) ...  واگذاري غير قانوني 1100 هکتار از جنگل هاي بکر اطراف آزاد راه تهران – شمال توسط بنياد مستضعفان. شريعت نژاد با اعلام اين مطلب گفنت : طبق مصوبه هيأت دولت در مهر ماه 1375 قرار شد 6300 هکتار از اراضي غير جنگل اطراف آزاد راه که معارض  نداشته باشد و در محدوده منطقه حفاظت شده البرز مرکزي نير نباشد بابت تأ مين بخشي از هزينه احداث آزاد راه به بنياد واگذار شود که تاکنون حدود 50 درصد  اين اراضي واگذار  شده است . وي افزود متاسفانه علي رغم مصوبه دولت ، جنگل هاي ملي هم واگذار شد که تخلف محض محسوب  مي شود و با گزارشي که رياست جديد سازمان  جنگل ها ، مراتع به رئيس جمهوري ارائه دادند ايشان با بررسي موضوع دستور باز پس گيري جنگل هاي ملي شده از سوي بنياد مستضعفان را صادر کردند... پيش از اين نيز خداکرم جلالي رئيس سازمان جنگها مراتع و آبخيز داري اعلام کرده بود طبق گزارش سازمان بازرسي کل کشور بخش هايي از اين جنگلها در کلاردشت توسط بنياد به اشخاص ثالث واگذار شده که متاسفانه تغيير کاربري هم داده شده و با انجام ساخت و ساز در آنها خسارت هاي زيادي به جنگل وارد شده است . دکتر شريعت نژاد در ادامه به همشهري گفت که : احساس ما اين است که در گذشته اراده اي براي بازگرداندن اراضي وجود نداشته ما اکنون مسئولان جديد سازمان جنگلها به طور جدي پيگير موضوع هستند . وي همچنين گفت تغيير مسيري براي آزاد راه صورت نگرفته وي همچنين در مورد سطح جنگل هاي کل کشور گفت : آخرين مطالعات صورت گرفته با تصاوير ماهواره اي مساحت کل جنگل هاي ايران بر آورد شده که بر اين اساس ، طبق تعريف فائو از جنگل هاي با  تاج پوشش 10 درصد ، يازده ميليون هکتار جنگل داريم

شمس الله شريعت نژاد- معاون امور جنگل هاي شمال سازمان جنگلها ، مراتع و آبخيز داري- (همشهري26 آذر)... برخلاف ادعاي شرکت آزاد راه تهران- شمال که اظهار داشته اند اراضي واگذاري ماهيت جنگل ندارد بايد عرض کنم متاسفانه بخش هايي از اين اراضي اتفاقاً 100 درصد جنگل بکر و ملي بوده که بر خلاف مصوبه هيات دولت واگذار شده که براي نمونه ، مي توان از جنگل هاي اطراف روستاي " مجل " در کلاردشت و يا روبروي پمپ بنزين کلاردشت نام برد . .. وي گفت در همين رابطه سازمان بازرسي کل کشور هم گزارشي تهيه کرده که هنوز رسماً منتشر نکرده است ... وي گفت علي رغم اينکه در مسير احداث آزاد راه به ناچار جنگل تخريب مي شود باز هم سازمان جنگل ها مخالف ايجاد آزاد راه تهران – شمال نبوده و نيست اما با واگذاري جنگل و فروش آن براي تأ مين هزينه احداث آزاد راه مخالف هستيم که از ابتدا هم قرار نبود جگل براي اين منظور واگذار شود .

 مركز پژوهش هاي مجلس  (دنياي اقتصاد 24 دي 1384) :  بر اساس اعلام واحد اطلاع‌رساني مركز پژوهش‌ها، دفتر مطالعات زيربنايي اين مركز طي گزارشي كه بنا به درخواست رييس كميسيون عمران مجلس تهيه كرده است، ضمن بررسي وضعيت قرارداد و مشاركت، طول مسير و مشخصات آزاد راه، نحوه تقسيم عمليات اجرايي، موانع كار، متمم قرارداد و ميزان پيشرفت‌هاي مالي و فيزيكي كار، تصريح كرد كه به منظور جلوگيري از زيان بيشتر و استيفاي حقوق دولت (و ملت)، قرارداد مشاركت در احداث آزاد راه تهران - شمال (بهتر است) فسخ گردد و وزارت راه و ترابري نظير ساير طرح‌هاي عمراني در دست اجرا مسووليت احداث آزاد راه مذكور را خود با انتخاب پيمانكاران داخلي يا خارجي بر عهده گيرد.

 اين گزارش با اشاره به اين كه درآمد حاصل از فروش زمين‌هايي كه اسناد آنها نيز آماده واگذاري است، هزينه احداث اين آزاد راه را تامين خواهد كرد، افزود: چنانچه به هر دليلي منع قرارداد مشاركت در دستور كار قرار نگيرد، ادامه اجراي طرح احداث آزاد راه مذكور از طريق حساب مشترك وزارت راه و ترابري و شركت احداث آزاد راه تهران - شمال انجام شود تا اولاً، وزارت راه و ترابري از روند و جريان اجرايي احداث آزاد راه مذكور مطلع گردد و ثانيا، روند هزينه‌هاي صرف شده را زير نظر داشته باشد.

 مركز پژوهش‌ها در ادامه گزارش خود افزود: چنانچه به هر دليلي هيچ يك از دو پيشنهاد فوق در دستور كار قرار نگيرد، بندهاي 5 و 9 متمم قرارداد مشاركت حذف و بندهاي 16، 38 و 39 آيين‌نامه اجرايي قانون‌مشاركت احداث آزادراه‌ها كه انجام مطالعات تفصيلي و نظارت را بر عهده وزارت راه و ترابري گذاشته است در احداث آزاد راه مذكور، مبناي عمل قرار گيرد با اين توضيح كه در متمم قرارداد مشاركت انتخاب دستگاه ناظر و نيز آزمايشگاه و تاييد  صورت وضعيت انجام كار پيش از اين بر عهده مهندس مشاور بنياد قرار داده شده است.اين گزارش تاكيد كرده است كه بنياد در رابطه با تهيه تضمين و تامين وثيقه استفاده از فاينانس براي احداث اين آزاد راه نيز تاكنون كوتاهي كرده است.

مطالعات مربوط به طرح احداث آزاد راه تهران - شمال اولين بار در سال 1356 به تصويب رسيد. در آن هنگام يك شركت فرانسوي داوطلب احداث آن با سرمايه خود در طي 5 سال بود و تنها شرطش وصول عوارض از وسايل نقليه عبوري در مدت 10 سال پس از بهره‌برداري از آزاد راه مذكور بود. با احتساب بهره و سود سرمايه هزينه احداث آزاد راه در آن هنگام به 750 ميليارد ريال مي‌رسيد.

در آن هنگام يك سرمايه‌گذار ايراني به نام "آقاي گلزار" يشنهاد كرده بود كه در ازاي دريافت 100ميليون متر مربع از اراضي منطقه، آزاد راه مذكور را در طول پنج سال احداث و تحويل نمايد كه اين پيشنهاد مورد توجه قرار نگرفت و طرح احداث آزاد راه تهران - شمال سرانجام بدون انجام مناقصه و با ترك تشريفات مناقصه براي اجرا به بنياد مستضعفان واگذار شد.

با انعقاد قرارداد مشاركت با بنياد مستضعفان و ايجاد شركت احداث آزاد راه تهران - شمال، كل هزينه احداث اين آزاد راه معادل 1540ميليارد ريال و طول مدت اجرا نيز 7 سال برآورد گرديد و مقرر شد كه كل هزينه اجراي طرح توسط طرف مشاركت (شركت احداث كننده وابسته به بنياد) تامين شود و در مقابل معادل 30درصد هزينه احداث‌ آزاد راه مذكور از طريق عوارض از وسايل نقليه عبوري و 70درصد بقيه هزينه از محل واگذاري 5/62ميليون متر مربع اراضي ملي تامين گردد و وزارت راه و ترابري نيز بابت خريد و آزادسازي مسير و ديگر اقدامات جانبي در طول زمان اجراي طرح 150ميليارد ريال پرداخت كند.

متعاقبا ساختار مالي و سهم‌الشركه به نسبت 50 - 50 بين دولت و طرف مشاركت (بنياد) و با عطف‌ به ‌ماسبق‌كردن آن از ابتداي اجراي طرح تغيير كرد. بر اساس برآورد بعدي هزينه احداث آزاد راه تهران - شمال به قيمت ابتداي سال 1382 معادل 4620 ميليارد ريال و دوران مشاركت كلا 15سال مشتمل بر 5 سال دوران ساخت و 10 سال دوران بهره‌برداري تعيين و قرار شد دولت جهت استهلاك اصل و سود سرمايه‌گذاري طرف مشاركت (50درصد) معادل 2/35ميليون متر مربع زمين به طرف مشاركت واگذار كند

 بر اين اساس پرداختي دولت تا پايان سال 83 با احتساب نرخ سود در مجموع معادل 843367 ميليون ريال (شامل پرداخت نقدي معادل 254755ميليون ريال به اضافه ارزش  زمين هاي واگذاري معادل 588612 ميليون ريال بوده  در صورتي كه آورده طرف مشاركت تا پايان سال 82 جمعا معادل 540000 ميليون ريال بوده كه از اين مبلغ 347000ميليون ريال آن مورد تاييد وزارت راه و ترابري قرار گرفته و در مجموع آورده مزبور تا پايان سال 83 معادل 610000 ميليون ريال برآورده شده است.

خداکرم جلالي- معاون وزير جهاد کشاورزي و رئيس سازمان جنگلها و، مراتع و آبخيز داري( اعتماد ملي14 اسفند )1100 هکتار از اراضي جنگلي شمال که در سال 1375 ، با مصوبه دولت براي تأ مين هزينه هاي احداث آزاد راه تهران – شمال به مجري طرح آزاد راه واگذار شده بود با مصوبه جديد دولت باز پس گيري مي شود .  خداکرم جلالي با اعلام اين مطلب افزود :  در هيچ کجاي دنيا دولت جنگل را نمي فروشد تا خرج طرح هاي عمراني خود کند و اين اصلاً زيبنده نظام جمهوري اسلامي نيست و اميدواريم که دولت در هفته منابع طبيعي مصوبه باز پس گيري اين اراضي ملي را به تصويب برساند . وي افزود ... اين اراضي جنگل هاي طبيعي و بعضاً دست کاشت هستند و قسمت هايي از آن مناطق مستعد جنگل شدن است . لذا از طريق وزير جهاد کشاورزي به رئيس جمهور پيشنهاد داده ايم تا جنگل هاي واگذار شده باز پس گيري شود و رئيس جمهور نيز موافقت کردند . وي گفت اما چون در گذشته واگذاري جنگل ها به مصوبه هيات دولت صورت گرفته بود لذا نياز مجدد به مصوبه دولت داريم و احتمال دارد به مناسبت هفته منابع طبيعي اين مهم در دستور کار قرار گيرد و در نتيجه صد ها هکتار اراضي ملي و جنگلي شمال کشور به منابع طبيعي باز گردد.

1385

سا زمان بازرسي کل کشور (همشهري18ارديبهشت) سازمان بازرسي کل کشور ، به مصوبه هيات ويزران که طي آن به پيمانکار مجري طرح " آزاد راه تهران – شمال " اجازه داده است حدود 62/5 ميليون متر مربع از اراضي ملي را به عنوان بخشي از بهاي اين آزاد راه تصرف کند ، اعتراض کرد.. اين مصوبه با قانون مواد 32 و 33 آيين نامه واگذاري اراضي دولت و همچنين با قوانين حفظ و نگهداري اراضي جنگلي و منابع طبيعي مغايرت دارد و ضمن شکايت از مصوبه هيات وزيران ، خواستار ابطال اين مصوبه در ديوان عدالت اداري  شده است . با توجه به اين که اصل برحفظ جنگل و منابع طبيعي است و طبق اين مصوبه 62/5 ميليون متر مربع از اراضي جنگلي به پيمانکار براي احداث آزاد راه تهران – شمال واگذار مي شود ، به طور مسلم پيمانکار اقدام به فروش اين اراضي خواهد کرد و اين اراضي به واحد هاي مسکوني تبديل خواهند شد . گفتني است اين مقدار زمين که نزديک به 70 درصد کل اراضي مذکور بوده ، واگذار و سند انتقال به نام پيمانکار زده شده و بخش ديگري نيز در حال انتقال است.

محمد رحمتي- وزير راه و ترابري( ايران2خرداد) - قسمت پرتردد اين مسير يعني تهران کن به  ( گچسر )  به طول 32 کيلومتر تا آخر سال 1387 و قسمت آخر آن يعني مرزن آباد به چالوس  ظرف دو سال به پايان مي رسد . در حال حاضر در مسير تهران – گچسر شرکت هاي چيني پس از دريافت پول کار خود را آغاز کرده اند .... بجز اين دو قسمت، در 2 قسمت ديگر هنوز کار هاي مناقصه انجام نشده است. به محض آغاز کار 4 ساله به پايان مي رسد ...وي در پاسخ به اين سئوال که آيا املاک معارض ( متعلق به مردم منطقه کن و سولقان ) مانع اجراي پروژه نخواهد شد : گفت در اين زمينه اگر به توافق نرسيم دولت مي تواند زمين از آنها گرفته و در جاي ديگري زيان آنها را جبران کند.

خدا کرم جلالي – رئيس سازمان جنگل ها ، مراتع و آبخيز داري( همشهري 25 خرداد ) : بر اساس مصوبات دولت قبلي زمين هاي خارج از بزرگراه در اختيار شرکت سازنده قرار گرفته بود تا از طريق اين شرکت قسمتي از هزينه هاي حداث بزرگراه تامين کند . بخشي از اين اراضي ، جنگل هاي طبيعي و دست کاشت بود که با پيگيري هاي سازمان و به دستور رئيس جمهوري از واگذاري جدا شد و تا کنون 300 هکتار از جنگل هايي که بر اساس ماده 3 واگذار شده بود به طور قطعي بازگردانده شده و 700 هکتار ديگر از اراضي جنگلي براي تعيين تکليف از سوي هيأت مشترکي در دولت در حال بررسي است .

  ***